Keczua i Keczuanie

Keczua i Keczuanie
3.01.2012
3.01.2012
Dzień dobry,
czytając książkę podróżniczą, natrafiłam na słowa Keczuanka, Keczuanin, Keczuanie, Keczuan, keczuański. Czy są to formy poprawne? W słowniku ortograficznym wyraz Keczua oznaczony jest jako nieodmienny. Z góry dziękuję za rozwianie moich wątpliwości.
IB
Słowo może być nieodmienne, a wyrazy pochodne mogą się odmieniać, por. kakao (nieodmienne w języku oficjalnym) i kakaowy (o zwykłej odmianie przymiotnikowej). Podobnie można nie odmieniać słowa Keczua, ale to nie znaczy, aby nieodmienna musiała być nazwa członków tego plemiania. Problem tylko, jak tę nazwę utworzyć.
WSO PWN nieodmienną formy Keczua odsyła do nieodmiennej formy Kiczua, a obok tej ostatniej stawia odmienną Kiczuowie (D. Kiczuów, C. Kiczuom itd.). Nie informuje jednak, jak brzmi nazwa jednego członka tego plemiania – męska i żeńska.
Słownik nazw własnych Jana Grzeni podaje dodatkowo, że członek plemienia Kiczua nazywa się tak samo jak jego plemię i tak samo ma nazwę nieodmienną, natomiast jej żeński odpowiednik to Kiczuanka, o odmianie oczywistej. Jak widać, brak w tym spodziewanej symetrii, gdyż nazwie żeńskiej na -anka, wbrew oczekiwaniom, nie towarzyszy nazwa męska na -anin.
Poza tym nazwa Kiczuanka sama może budzić wątpliwości. Wprawdzie od nazw miejscowych polszczyzna dość regularnie tworzy nazwy mieszkańców na -anin i -anka, ale Kiczua to nazwa plemienna, nie miejscowa, a więc podobna do nazwy Hopi, od której nie tworzy się nazw osobowych metodami słowotwórczymi, lecz składniowo, np. Indianie Hopi.
Być może względy uzualne sprawiły, że ww. słowniki nie podają nazw Kiczuanin, Kiczuanie (ani ich wariantów o nagłosie Kecz-). Trudno jednak ocenić tu uzus, gdyż chodzi o nazwy rzadkie. Książka, na którą się Pani powołuje, też go współtworzy, więc użycie w niej form, które Panią niepokoją, można by uznać za dodatkowy argument, że należy je aprobować, a nie za błąd językowy. Jeśli jednak potrzebuje Pani szybkiej decyzji i nie ma czasu na samodzielne dociekania, to proponuję poprzestać na formach Keczuowie oraz Indianin Keczua i Indianka Keczua – są przynajmniej bezpieczne.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego