Kobieta ksiądz i kobieta wódz
Szanowni Państwo,
jak by Państwo stworzyli feminatywy od takich słów jak ksiądz albo wódz?
Pozdrawiam
Ad 1. Żeńską formą potencjalną i regularnie utworzoną pod względem słowotwórczym jest – w odniesieniu do kobiety sprawującej funkcję duchownej – ksiądzka. Należy jednak jasno powiedzieć, że forma ta nie ma charakteru oficjalnego. Lektura tekstów mówiących o nowo powołanych kobietach księżach wskazuje, że zazwyczaj mówi się o nich, używając formy męskiej ksiądz (odmienianej według wzorca męskiego, por. rozmowa z księdzem Anną Petrović, proboszczem słowackiej parafii luterańskiej w Belgradzie) albo też formy żeńskiej ksiądz (mającej w przypadkach zależnych formy równe mianownikowi, por. uroczystość konsekracji 41-letniej ksiądz Pauliny Hławiczki-Trotman).
Ad 2. W wypadku kobiet wodzów w uzusie konkurują obecnie formy: wódzka (z regularnym sufiksem -ka), wodzini (z jedynym przyrostkiem wyłącznie żeńskim -ini/-yni, por. też naukowczyni czy gościni) oraz wódczyni (na wzór rzeczownika przywódczyni od przywódca).
-
3.02.2024
Jedynym historycznie uzasadnionym żeńskim odpowiednikiem księdza jest ksieni, z jeszcze dawniejszego księgini. Ksieni oznaczała co prawda przez stulecia przełożoną klasztoru, ale to znaczenie nie jest już obecnie szerzej kojarzone i można by to słowo przywrócić, brzmi dużo lepiej, niż ksiądzka, która wcale nie zdążyła się jeszcze przyjąć. Poza tym tworzy zgrabną symetrię par: ksiądz — pan / ksieni — pani, co miałoby znaczenie przy zwrotach typu „proszę ksieni ” itp.
Łukasz