Kto chodzi do przedszkola?

Kto chodzi do przedszkola?
18.03.2012
18.03.2012
Szanowni Państwo,
zawsze wiedziałam, że wychowawczyni w przedszkolu to przedszkolanka. Ktoś mnie jednak poprawił, mówiąc, że przedszkolanka to dziewczynka w przedszkolu, a przedszkolanek to chłopiec. Dla mnie chłopiec to przedszkolak albo przedszkolaczek, ale z dziewczynką mam problem, najbardziej pasuje mi przedszkolaczka, ale nie wiem, czy to poprawna nazwa. Proszę o podanie prawidłowych określeń wychowawczyni oraz chłopca i dziewczynki chodzących do przedszkola.
Kłaniam się – R. G.
W dobie studiów genderowych oraz promocji nazw żeńskich w zakresie nazewnictwa funkcji i stanowisk rady takie są ryzykowne, ale spróbuję.
Wychowawczyni w przedszkolu to przedszkolanka, bardziej oficjalnie nauczyciel przedszkolny lub nauczyciel przedszkola, zob. spis zawodów (nie wiem, czy pełny i czy zgodny z oficjalnymi dokumentami, ale w każdym razie świadczący o zwyczaju językowym). Można też oczywiście mówić o wychowawcy przedszkolnym, wychowawcy w przedszkolu, a jeśli komuś zależy na podkreśleniu płci – o wychowawczyni.
Dziecko, które rodzice oddają do przedszkola, to przedszkolak. Nazwa ta odnosi się i do chłopca, i do dziewczynki, ma zatem wszelkie niedogodności nazw generycznych, gdy próbujemy je odnieść do konkretnej osoby. Zdanie „Mamy w domu uczennicę i przedszkolaka” zostanie najprawdopodobniej zrozumiane jako odnoszące się do dziewczynki i chłopca, nawet jeśli nadawca miał na myśli dwie siostry. Nasuwa się więc forma przedszkolaczka, słaba o tyle, że nie udało mi się znaleźć tworu analogicznego (ani umarlaczka, ani żigolaczka, ani tym bardziej niemowlaczka nie dają oparcia i trzeba szukać przykładów odleglejszych, jak kresowiaczka).
Ostatni przykład jest interesujący o tyle, że według WSO można pisać potocznie kresowiak i kresowiaczka o mieszkańcach nieokreślonych kresów, podczas gdy mieszkaniec Kresów Wschodnich to Kresowiak lub Kresowianin, a odpowiednich nazw żeńskich słownik nie przewiduje. Trudno się oprzeć refleksji, że mało miejsca zostawia polszczyzna dla kobiet, a jak już je znajduje, to w rejestrze potocznym (por. też profesor w liceum i profesorka i in.).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego