Lemat K.–Z.

Lemat K.–Z.
18.04.2017
18.04.2017
Szanowni Państwo,
jak należy zapisywać inicjały w takich połączeniach, w których pochodzą one od dwóch osób? Np. lemat Kuratowskiego-Zorna, lemat Borela-Cantellego: lemat K.-Z., B.-C. czy K.Z., B.C.?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Uchwała ortograficzna nr 12 Rady Języka Polskiego w sprawie pisowni inicjałów – przyjęta 7 maja 2004 r. – nakazuje pomijanie łącznika w inicjałach imion dwu- i wieloczłonowych oraz nazwisk dwuczłonowych (podobnie jak w skrótowcach). Poprawny zapis wedle uchwały RJP to np. T.D.M. (= Tadeusz Dołęga-Mostowicz), Z.K.S. (= Zofia Kossak-Szczucka).
Wielokrotnie krytycznie odnosiłem się do postanowień zawartych w powyższej uchwale (m.in. w Edycji tekstów, s. 89). Inicjały imion i/lub nazwisk to nie są skrótowce (w polskiej ortografii w skrótowcach nie stosuje się kropek), a brak dywizu może utrudniać interpretację skrótu, por. np. H.-G. Gadamer (= Hans-Georg Gadamer), H.G. Michalak (= Hubert Grzegorz Michalak), A.-M.R. Nicholson (= Anne-Marie Rose Nicholson), A.M. Jopek (= Anna Maria Jopek). Pisownia z dywizem ma oparcie w praktyce edytorskiej.
Jeszcze innego rodzaju zagadnieniem jest sprawa pisowni rozmaitych nazw, terminów itp., w których skład wchodzą nazwiska dwóch lub większej liczby osób (założycieli, odkrywców, twórców, wynalazców itd.). Normy interpunkcyjne zalecają użycie dywizu. Normy edytorskie natomiast nakazują użycie znaku półpauzy (bez spacji), por. np. choroba Heinego–Medina, prawo Bouguera–Lamberta–Beera, słownik Karłowicza–Kryńskiego–Niedźwiedzkiego. Chodzi tu o typograficzne podkreślenie, iż nie mamy do czynienia z nazwiskiem dwuczłonowym, jak np. w zapisie: pierwiastek Skłodowskiej-Curie, lecz właśnie z nazwiskami różnych osób. Owo rozróżnienie w zapisie konsekwentnie stosują renomowane wydawnictwa polskie i zagraniczne.
Reasumując, przy zapisie z użyciem inicjałów terminów typu lemat Kuratowskiego-Zorna czy lemat Borela-Cantellego trzeba przyjąć określoną konwencję (lemat K.Z. lub lemat K.-Z., lub lemat K.–Z.) i konsekwentnie ją stosować w danej publikacji lub cyklu publikacji.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego