Mała dziewczynka

Mała dziewczynka
14.07.2016
14.07.2016
Szanowni Państwo,
zastanawiam się czy wyrażenie mała dziewczynka to pleonazm. Może powinno być mała dziewczyna?

Z góry dziękuję za odpowiedź.
Mała dziewczynka to wyrażenie, którego jeden z elementów powtarza część treści drugiego składnika – zdrobnienie dziewczynka zawiera w sobie element znaczeniowy ‘mała’. Dlatego niewątpliwie jest to wyrażenie redundantne (czyli nadmiarowe). Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dółschodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry).
W codziennej komunikacji dość często posługujemy się pleonazmami, głównie po to, by wzmocnić wypowiedź – taką właśnie funkcję pełni wyrażenie mała dziewczynka.
Dla porządku wyjaśnię, że termin „pleonazm” bywa używany dwojako. Nie ma (na ogół) wątpliwości co do tego, że jest to takie połączenie redundantne (nadmiarowe), którego składniki wchodzą ze sobą w relację nadrzędno-podrzędną (co je odróżnia od tautologii, czyli związku współrzędnego, np. tylko i wyłącznie, jasno i klarownie). Panują jednak różne opinie co do tego, czy pleonazmem można nazwać każde połączenie redundantne, które ma wskazane wyżej cechy, czy też tylko takie, które jest błędne. Inaczej mówiąc – wyrażenie mała dziewczynka, które niewątpliwie jest całkiem poprawne, przez część badaczy (przez tych, którzy uważają, że termin „pleonazm” obejmuje konstrukcje poprawne i niepoprawne) zostanie uznane za poprawny pleonazm, a przez inną część (przez tych, którzy uważają, że nazwa pleonazm odnosi się tylko do błędnych konstrukcji) nie zostanie w ogóle nazwane pleonazmem.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego