Medyceusze i Walezjusze

Medyceusze i Walezjusze
16.06.2011
16.06.2011
Bardzo proszę o rozstrzygnięcie, jak odmienić polską formę nazwiska de Valois w liczbie mnogiej: Walezjuszy czy Walezjuszów (podobnie Medyceuszy czy Medyceuszów)? Czy właściwa jest analogia do pióropusza, w którego przypadku USJP dopuszcza w takiej formie oboczność?
Pozdrawiam serdecznie
AT
Wyrazy te nie odmieniają się jednakowo: od Medyceusze tworzymy formę Medyceuszy (słowniki podają też wariant Medyceuszów, ale traktują go jako drugorzędny), od WalezjuszeWalezjuszów (w słownikach nie ma wariantu). To samo wahanie – czasem -szy, czasem -szów, a czasem jedno i drugie – dotyczy rzeczowników pospolitych, por. arkuszy, marszów i obocznie koszy lub koszów. Przyczyną tych różnic jest stwardnienie dawniej miękkiej spółgłoski [sz] zamykającej rzeczownik w rodzaju męskim. Dopóki była ona miękka, dopełniacz liczby mnogiej tworzono końcówką -i (tak jak dzisiaj np. końkoni). Gdy stwardniała, w miejscu [i] pojawiło się [y]. Niektóre rzeczowniki przybrały jednak końcówkę -ów, właściwą rzeczownikom o twardym zakończeniu tematu fleksyjnego.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego