Monologi niewypowiedziane w prozie
Moim zdaniem nie, ale Autor przez całą powieść zapisał w ten sposób:
W mojej opinii ten fragment powinien wyglądać następująco.
Opcjonalnie można też zapisać tak:
Przed zmianą zapisu w całej powieści wolałbym się poradzić specjalisty. Dodam, że autor zarzucił mi niekonsekwencję, ponieważ w niektórych fragmentach tego typu zostawiłem kreskę dialogową. Na przykład tutaj:
Zostawiłem tutaj kreskę dialogową, ponieważ bohater werbalizował swoją myśl. Po chichu, kierując ją tylko do siebie, ale jednak wypowiedział te słowa.
Przed zadaniem pytania skorzystałem z porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/monolog-wewnetrzny;10328.html, ale nie ma tam jednoznacznej odpowiedzi na moje pytanie, czy można zostawić kreskę dialogową.
14.09.2018
14.09.2018
Czy wypowiedź wewnętrzną bohatera można poprzedzić kreską dialogową?Moim zdaniem nie, ale Autor przez całą powieść zapisał w ten sposób:
Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:
– Jak wyglądać teraz będzie moje życie? Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…
Pogardą mędrca skwitował ich postawę.
W mojej opinii ten fragment powinien wyglądać następująco.
Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:
Jak wyglądać teraz będzie moje życie? Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…
Pogardą mędrca skwitował ich postawę.
Opcjonalnie można też zapisać tak:
Czuł wewnątrz niepokój i niezaspokojoną ciekawość, które wywoływała świadomość wkraczania na nową drogę:
Jak wyglądać teraz będzie moje życie? – zastanawiał się. – Jak będę funkcjonować, wiedząc, że religia to opium, którym się karmią ci, którym brak odwagi ją odrzucić? Przeraża ich wizja kary po śmierci…
Pogardą mędrca skwitował ich postawę.
Przed zmianą zapisu w całej powieści wolałbym się poradzić specjalisty. Dodam, że autor zarzucił mi niekonsekwencję, ponieważ w niektórych fragmentach tego typu zostawiłem kreskę dialogową. Na przykład tutaj:
Wypadało ze zwyczajnej grzeczności spytać, o co chodzi, ale palił się, by skończyć dzieło.
– Czy zawsze muszę być uprzejmy? Niech się szybciej wyniesie! – zawyrokował po cichu z zimną premedytacją, która w tym momencie po raz pierwszy stała się jego udziałem.
Wreszcie został sam.
Zostawiłem tutaj kreskę dialogową, ponieważ bohater werbalizował swoją myśl. Po chichu, kierując ją tylko do siebie, ale jednak wypowiedział te słowa.
Przed zadaniem pytania skorzystałem z porady https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/monolog-wewnetrzny;10328.html, ale nie ma tam jednoznacznej odpowiedzi na moje pytanie, czy można zostawić kreskę dialogową.
We współczesnej prozie powieściowej zarówno monologów niewypowiedzianych bohatera (inaczej monologów wewnętrznych, pomyślanych), jak i tzw. mowy pozornie zależnej nie wyróżnia się zazwyczaj ani interpunkcyjnie (np. myślnikami, cudzysłowem), ani typograficznie (np. kursywą), por.
Pochodzące od narratora czasowniki oznaczające myślenie (typu: pomyślał, rozważał itd.) oddziela się od monologów niewypowiedzianych przecinkiem lub myślnikiem, np.
Należy podkreślić, iż współcześnie autorzy starają się unikać ciągłego powtarzania czasowników oznaczających myślenie, co pozwala na bardzo dynamiczne „przełączanie się” pomiędzy wypowiedzią narratora a myślami bohatera. Wówczas zdarza się czasami, że monologi niewypowiedziane bohatera wyróżnia się kursywą, por.np.
Dawniej, tj. do lat 50.-60. XX wieku, obligatoryjnie monologi niewypowiedziane bohaterów umieszczano w cudzysłowie, a odnoszącą się do monologu wypowiedź narratora oddzielano myślnikiem, np.
W odróżnieniu od monologów pomyślanych monologi wypowiedziane przez bohatera utworu prozatorskiego traktuje się tak samo jak dialogi, czyli poprzedza pauzą dialogową.
– A, dziękuję – odpowiedziała i sięgnęła po wino. Miała na sobie letnią sukienkę. Dyskretny makijaż podkreślał jej urodę.
Elegancka gospodyni, pomyślał. Przygotowała przepyszną potrawę i dobrała do niej odpowiednie wino.
Maggie wzdrygnęła się. Próbowała wyobrazić sobie Rachel samą z Graeme’em w tym domu. Czy to się działo w sypialni? W jej pokoju? Na podłodze w łazience? Czy kładł się na niej, czy nakłonił ją, żeby go dosiadła?
Pochodzące od narratora czasowniki oznaczające myślenie (typu: pomyślał, rozważał itd.) oddziela się od monologów niewypowiedzianych przecinkiem lub myślnikiem, np.
Nikołaj popatrzył na dziewczynę. Co ja tu robię?, pomyślał i odparł:
– Tak, tak. Musimy wracać do domu.
Jestem w miejscu, którego nie znam. Co ja tu właściwie robię? – pomyślał.
Należy podkreślić, iż współcześnie autorzy starają się unikać ciągłego powtarzania czasowników oznaczających myślenie, co pozwala na bardzo dynamiczne „przełączanie się” pomiędzy wypowiedzią narratora a myślami bohatera. Wówczas zdarza się czasami, że monologi niewypowiedziane bohatera wyróżnia się kursywą, por.np.
Drżąc z wysiłku, uniósł lewą rękę i wyprostował palce. Spójrzcie na moją rękę! Ludzie wbili wzrok w jego rękę, ale Tankanado wiedział, że nie rozumieli.
Becker ponuro kiwnął głową w odpowiedzi. Wspaniale. Zaciągnął zasłonę i spróbował się zdrzemnąć, ale cały czas myślał o Susan.
Dawniej, tj. do lat 50.-60. XX wieku, obligatoryjnie monologi niewypowiedziane bohaterów umieszczano w cudzysłowie, a odnoszącą się do monologu wypowiedź narratora oddzielano myślnikiem, np.
„Czy ja, do licha, nie wpadłem w jaką awanturę?” – pomyślał Wokulski.
„Kto wie – pomyślał w duchu – może miała rację”.
„Co to znaczy?” – sam siebie zapytał faraon. „Czy gołe łby sądzą, że nie ośmielę się zaczepić świątyń, czyli też mają jakieś nieznane mi środki obrony?”
W odróżnieniu od monologów pomyślanych monologi wypowiedziane przez bohatera utworu prozatorskiego traktuje się tak samo jak dialogi, czyli poprzedza pauzą dialogową.
Adam Wolański
