Nad rzeczką opodal krzaczka…

Nad rzeczką opodal krzaczka…
14.03.2012
14.03.2012
Łaskawi Panowie,
jak napisać lesbijka prostytutka, kucharka lesbijka, wariatka lesbijka? Z łącznikami czy bez?
Z pozoru to proste: jeśli człony są równorzędne, piszemy z łącznikiem, jeśli nie są – bez łącznika, chyba że przestawimy ich kolejność. Ale co z moimi przykładami? Czy dobrze rozumuję, że muszę się zastanowić „jaki wizerunek chcę stworzyć”, bo jedna z postaci będzie – nie wierzę, że to piszę – „jakby bardziej lesbijką niż druga”?
Uprzejmie dziękuję
niepolonistka nielesbijka
Kilkakrotnie już odpowiadałem w poradni na podobne pytania i czuję, że zaczynam być nudny (sam dla siebie), wymieniając wciąż te same lub takie same przykłady: lekarz chirurg, ksiądz kanonik, ale kobieta-wąż i znana ze słowników ortograficznych laska-parasol. Istotnie, wybierając pisownię z dywizem lub bez, niejako kreujemy obraz desygnatu. Czy Brzechwa świadomie wykreował postać ze swojej bajki na ptasio-dziwaczą hybrydę – por. kaczka-dziwaczka – tego nie wiem, ale w odbiorze osób, które zasady użycia dywizu znają tak dobrze jak Pani, jego wiersz trochę zmienia sens, gdy dywiz zastąpi się spacją. A czy mickiewiczolodzy zastanawiali się nad funkcją dywizu w nazwie dziewica-bohater? Mam wrażenie, że przeceniamy moc sprawczą tego znaku i że dla interpretacji wyrażeń, o które Pani pyta, istotne są inne okoliczności ich użycia, przede wszystkim ich odniesienie i kontekst, a nie tylko pisownia.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego