Należy się
10.01.2018
10.01.2018
Kiedy i w jaki sposób można, a kiedy nie można używać zwrotu należeć się. Jak wiadomo, niektóre użycia zwrotu należeć się mogą nosić znamiona postawy roszczeniowej, co zwykle posiada negatywne zabarwienie. Czy jednak nie chcąc być posądzonym o wspomnianą roszczeniową postawę, należy całkowicie zrezygnować z używania należy się w jakimkolwiek sensie na rzecz innych równoważnych określeń? Interesuje mnie więc kwestia, gdzie jest granica pomiędzy prawidłowym użyciem zwrotu a jego nadużyciem.Nie wiem, w jakim kontekście zostało użyte kwestionowane należy się, dlatego mogę odpowiedzieć jedynie bardzo ogólnie. Przywołam definicję odpowiedniego znaczenia (oznaczonego numerem 13) z Multimedialnego słownika języka polskiego PWN pod red. M. Bańki (wersja 2.0, Warszawa 2006):
To, czy w konkretnym zdaniu czasownik ten został użyty „na wyrost”, zależy już od interpretacji rzeczywistości, a od właściwości semantycznych wyrazu.
Jeśli należy się nam coś, np. jakieś prawo, jakaś nagroda lub kara, to zgodnie z określonymi zasadami albo ze względu na nasze postępowanie powinniśmy to otrzymać. Właściwie należała jej się już emerytura… Mamy stresującą pracę, więc należy nam się prawdziwy odpoczynek… Za wszystko należy się 35 zł… Chyba coś mi się od życia należy!… Dubbingowi „Królewny Śnieżki” należą się specjalne pochwały… Oberwał nieźle, ale należało mu się.
To, czy w konkretnym zdaniu czasownik ten został użyty „na wyrost”, zależy już od interpretacji rzeczywistości, a od właściwości semantycznych wyrazu.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
