Niestety zabrakło kluczowej odpowiedzi na pytanie: „Czy właściwe i dopuszczalne jest użycie w tej nazwie słowa "Powiatu”? Proszę o jednoznaczną odpowiedź.

Z poważaniem

Jacek Chajęcki

ODPOWIEDŹ

Szanowny Panie,

moja odpowiedź – wbrew temu, co Pan sądzi – zawiera jednoznaczną ocenę poprawnościową nazwy, która budzi Pana wątpliwości. Nazwa – jako taka – nie zawiera błędu. Ani gramatycznego, ani leksykalnego. Nie pisałem zatem o tym, czego nie ma. Skupiłem się na ocenie nazwy z punktu widzenia tzw. kryterium funkcjonalności środków językowych. Kryterium to pozwala uznać za poprawne te środki językowe, które są zgodne z funkcją pełnioną przez określony przekaz, za niepoprawne zaś to, co utrudnia bądź uniemożliwia pełnienie tej funkcji. Nazwa określonej jednostki organizacyjnej samorządu powinna np. jednoznacznie komunikować zakres jej działań oraz podlegający jej obszar.

Omawiana tu nazwa ma tę drobną usterkę, która MOŻE (ale nie musi) u niektórych odbiorców powodować wrażenie, że odnosi się ona do jednego powiatu pucko-wejherowskiego, podczas gdy w rzeczywistości zarząd drogowy obejmuje swym zasięgiem dwa oddzielne powiaty – pucki oraz wejherowski. Użycie rzeczownika powiat w liczbie mnogiej – jak wspomniałem wcześniej – uczyniłoby nazwę całkowicie jednoznaczną, nawet dla tych odbiorców, którzy nie znają się na strukturze polskich powiatów ani ich nazewnictwie.

W kontekstach, o jakie Pan pyta, dopuszczalne jest użycie zarówno liczby pojedynczej, jak i mnogiej. Można powiedzieć i napisać np.:

Nowy odcinek drogi będzie przebiegać przez województwa: świętokrzyskie, małopolskie oraz śląskie.

albo

Nowy odcinek drogi będzie przebiegać przez województwo świętokrzyskie, małopolskie oraz śląskie.

W tym drugim wypadku rzeczownik województwo w liczbie pojedynczej występuje tylko przed pierwszym określeniem przymiotnikowym, natomiast w dwóch pozostałych wypadkach jest poddany elipsie ze względu na oczywisty kontekst wypowiedzi (tzw. elipsa kontekstowa). Większość „zwykłych” odbiorców wypowiedzi bezbłędnie zrekonstruuje opuszczone elementy leksykalne tekstu, por.

Nowy odcinek drogi będzie przebiegać przez województwo świętokrzyskie, [województwo] małopolskie oraz [województwo] śląskie.

Analogicznie jest w wypadku nazwy budzącej Pana wątpliwości, por.

Zarząd Drogowy dla Powiatu Puckiego i [Powiatu] Wejherowskiego

Z tego właśnie powodu nie można orzec, że użycie w nazwie rzeczownika powiat w liczbie pojedynczej jest niedopuszczalne. Jest bowiem dopuszczalne. Czy jest natomiast właściwe? Tu odpowiedź jest następująca: właściwsze byłoby użycie liczby mnogiej. Nazwa precyzyjniejsza jest po prostu lepsza.

Być może moja odpowiedź Pana rozczaruje, ale językoznawstwo normatywne to nie jest nauka ścisła i nie o wszystkich konstrukcjach językowych można orzekać w kategoriach zero-jedynkowych.

Łączę pozdrowienia

Adam Wolański