Nazwy budynków i obiektów sakralnych

Nazwy budynków i obiektów sakralnych
2.06.2020
2.06.2020
Dzień dobry,
chciałabym prosić o pomoc w zapisie następujących nazw: Bazylika Grobu Pańskiego, Bazylika Świętego Krzyża Jerozolimskiego, Bazylika Zmartwychwstania, Klasztor Kijowsko-Pieczerski, Ławra Kijowsko-Pieczerska, monaster Kojowsko-Pieczerski, Sobór Mądrości Bożej, Kościół Rosyjski, Pustelnia Optyńska. Czy wszystkie człony tych nazw można zapisywać wielkimi literami?
Dziękuję za pomoc i pozdrawiam
Patrycja Maj-Palicka
Zgodnie z ogólnymi regułami ortograficznymi, jak również z zasadami pisowni słownictwa religijnego nazwy rodzajowe (gatunkowe) budynków i obiektów sakralnych typu: bazylika, cerkiew, grób, kaplica, katedra, klasztor, kościół, ławra, meczet, opactwo, pustelnia, sanktuarium, sobór itp. piszemy ZASADNICZO małą literą, np. bazylika Grobu Świętego, bazylika Narodzenia Pańskiego, bazylika Świętego Szymona, bazylika Wniebowstąpienia, bazylika Zwiastowania, cerkiew Świętego Borysa i Świętego Gleba na Kołoży, grób Jozuego, kaplica Sykstyńska, katedra Westminsterska, klasztor Archanioła Gabriela, kościół Mariacki, kościół pod wezwaniem Świętego Wojciecha, ławra Peczerska, ławra Poczajowska, meczet Al-Aksa, opactwo Westminsterskie, pustelnia Karola de Foucauld, sanktuarium Świętego Józefa, sobór pod wezwaniem Świętej Zofii. Pewien wyjątek od tej reguły stanowi rzeczownik bazylika. W wypadku siedmiu bazylik patriarchalnych, zwanych również większymi, stanowi on integralną część ich nazw i zapisuje się go od wielkiej litery: Bazylika Świętego Jana Chrzciciela na Lateranie, Bazylika Matki Boskiej Większej, Bazylika Świętego Pawła za Murami, Bazylika Świętego Piotra, Bazylika Świętego Wawrzyńca w Rzymie, Bazylika Świętego Franciszka w Asyżu i Bazylika Najświętszej Maryi Panny od Aniołów w Asyżu.
A zatem wszystkie przytoczone w pytaniu terminy rodzajowe oznaczające nazwy budynków i obiektów sakralnych zapiszemy od małej litery.
W wyrażeniu Kościół rosyjski, które nie jest nazwą obiektu, lecz nieoficjalnym określeniem instytucji, jaką jest Rosyjski Kościół Prawosławny, wielką literą zapiszemy tylko wyraz Kościół, tak jak czynimy to w wypadku nazw typu: Kościół katolicki, Kościół prawosławny, Kościoły wschodnie, Kościoły protestanckie.
Adam Wolański
  1. 2.06.2020
    Pozwolę sobie uzupełnić powyższą poradę i zauważyć, że od kilku lat nazwy bazylik patriarchalnych zapisujemy zgodnie z zasadą ogólną. Oto fragment Pisowni słownictwa religijnego (R. Przybylska, W. Przyczyna, Tarnów 2011, s. 49), który o tym mówi: „18.2. Oficjalne nazwy własne arcybazylik i bazylik zapisujemy następująco: człon pierwszy – małą literą, a pozostałe (z wyjątkiem skrótów oraz wewnętrznych przyimków i spójników) – wielką”. Na s. 50 podane zostały m.in. następujące przykłady: bazylika Matki Bożej Większej (Włochy), bazylika Świętego Pawła za Murami/bazylika św. Pawła za Murami (Włochy), bazylika Grobu Świętego (Izrael). W przypisie zaś wyjaśniono: „W trzecim wydaniu Zasad pisowni słownictwa religijnego (2010) wskazano, że w przypadku bazylik większych człon gatunkowy bazylika wchodzi w skład nazwy własnej. RJP wykreśliła ten wyjątek z Zasad…, biorąc pod uwagę, że znajomość tej pisowni wymagała od przeciętnego użytkownika polszczyzny znacznej wiedzy pozajęzykowej. Dodatkowo sprawę komplikował fakt, że status zbliżony do rzymskokatolickich bazylik większych mają prawosławne kościoły katedralne. Utrzymanie pierwotnej normy wiązałoby się zatem z koniecznością stworzenia wykazu takowych prawosławnych katedr i dopisania ich do listy wyjątków, która mogłaby wówczas osiągnąć znaczne rozmiary”.
    Z wyrazami szacunku

    ks. prof. Wiesław Przyczyna, przewodniczący Zespołu Języka Religijnego RJP
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego