Nazwy ulic w tytułach
reguła [73] nakazuje pisać wielką literą jedynie pierwszy wyraz w tytułach utworów artystycznych. Co jednak z takimi przykładami jak: Ulica Japońskiej Wiśni (wiersz Osieckiej), Ulica Sezamkowa, Łuk Triumfalny (powieść Remarque’a, której tytuł nawiązuje do paryskiej budowli)? Nazwy te same w sobie podchodzą pod regułę [82], z której wynika pisownia wielką literą wszystkich wyrazów. Jak pogodzić tę kolizję?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
20.10.2017
20.10.2017
Szanowni Państwo,reguła [73] nakazuje pisać wielką literą jedynie pierwszy wyraz w tytułach utworów artystycznych. Co jednak z takimi przykładami jak: Ulica Japońskiej Wiśni (wiersz Osieckiej), Ulica Sezamkowa, Łuk Triumfalny (powieść Remarque’a, której tytuł nawiązuje do paryskiej budowli)? Nazwy te same w sobie podchodzą pod regułę [82], z której wynika pisownia wielką literą wszystkich wyrazów. Jak pogodzić tę kolizję?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Nie ma tu żadnego konfliktu reguł. Jeśli w skład tytułu działa artystycznego wchodzi nazwa, która na mocy innych reguł musi być pisana wielką literą, piszemy ją od wielkich liter, np. tytuł z nazwą własną osobową, por. Stawiam na Tolka Banana, z nazwą własną geograficzną, por. Ryby śpiewają w Ukajali, z nazwą istoty mitologicznej, por. Amor i Psyche. Nie inaczej jest wówczas, gdy tytuł stanowi jednocześnie nazwę ulicy, obiektu architektonicznego lub układu urbanistycznego (prawdziwego lub fikcyjnego) albo gdy nazwa ta stanowi część tego rodzaju tytułu, por. Ulica Graniczna (tytuł filmu w reż. Aleksandra Forda), Skandal na ulicy Szopena (tytuł niemej komedii z 1911 r.), Dziecię Starego Miasta (tytuł powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego).
Tytuł telewizyjnego programu edukacyjnego dla dzieci Ulica Sezamkowa (ang. Sesame Street) stylizowany jest na nazwę ulicy i dlatego przymiotnik zapisujemy od wielkiej litery. Akcja widowiska rozgrywa się na fikcyjnej ulicy zlokalizowanej na Manhattanie w pobliżu równie fikcyjnego budynku o numerze 123.
W tytule piosenki Agnieszko Osieckiej Ulica japońskiej wiśni nie mamy do czynienia z nazwą fikcyjnej ulicy, lecz z metaforą czegoś tak kolorowego i przepięknego jak ulica wysadzana drzewami wiśni japońskiej (choć autorka stosuje tu tzw. synekdochę liczby), które stanowią kontrapunkt dla codziennej szarości, por.
Szare ulice, szare balkony,
z widokiem na inne szare balkony.
Szare żony, szare spódnice,
z widokiem na nowe szare spódnice.
Gdzieniegdzie jeszcze kocie łby,
a w kocich łbach kocie sny.
Ulica japońskiej wiśni,
niech ci się przyśni co jakiś czas.
Ulica japońskiej wiśni,
niech się wymyśli w purpurze gwiazd.
Tytuł powieści Ericha Marii Remarque’a Łuk triumfalny nie jest także traktowany dosłownie, przez co nie jest zapisywany tak jak nazwa pomnika. Co prawda główny bohater utworu mieszka w dzielnicy, w której centrum stoi Łuk Triumfalny – symbol militarnych zwycięstw Francji, lecz dla autora książki – znanego z pacyfistycznych poglądów – każda tego typu budowla stanowi symbol ludzkiej agresywności, ludzkiego cierpienia i bezsensownej śmierci.
Tytuł telewizyjnego programu edukacyjnego dla dzieci Ulica Sezamkowa (ang. Sesame Street) stylizowany jest na nazwę ulicy i dlatego przymiotnik zapisujemy od wielkiej litery. Akcja widowiska rozgrywa się na fikcyjnej ulicy zlokalizowanej na Manhattanie w pobliżu równie fikcyjnego budynku o numerze 123.
W tytule piosenki Agnieszko Osieckiej Ulica japońskiej wiśni nie mamy do czynienia z nazwą fikcyjnej ulicy, lecz z metaforą czegoś tak kolorowego i przepięknego jak ulica wysadzana drzewami wiśni japońskiej (choć autorka stosuje tu tzw. synekdochę liczby), które stanowią kontrapunkt dla codziennej szarości, por.
Szare ulice, szare balkony,
z widokiem na inne szare balkony.
Szare żony, szare spódnice,
z widokiem na nowe szare spódnice.
Gdzieniegdzie jeszcze kocie łby,
a w kocich łbach kocie sny.
Ulica japońskiej wiśni,
niech ci się przyśni co jakiś czas.
Ulica japońskiej wiśni,
niech się wymyśli w purpurze gwiazd.
Tytuł powieści Ericha Marii Remarque’a Łuk triumfalny nie jest także traktowany dosłownie, przez co nie jest zapisywany tak jak nazwa pomnika. Co prawda główny bohater utworu mieszka w dzielnicy, w której centrum stoi Łuk Triumfalny – symbol militarnych zwycięstw Francji, lecz dla autora książki – znanego z pacyfistycznych poglądów – każda tego typu budowla stanowi symbol ludzkiej agresywności, ludzkiego cierpienia i bezsensownej śmierci.
Adam Wolański
