Nemezis

Nemezis

3.02.2023
23.05.2021

Witam! Moje pytanie odnosi się do słowa Nemezis. Ostatnio wdałem się w dyskusje z moim kolegą i chciałbym doprecyzować pewną rzecz. Według niego słowo to odnosi się do (weźmy za przykład chociażby filmy) arcywrogości pomiędzy osobą dobrą a złą, walki tych sił. Według mnie odnosi się to do zwyczajnego „najważniejszego z wrogów”, niezależnie od nastawienia postaci, chodzi tylko o rywalizacje z drugą stroną.

Szanowny Panie,

Nemezis była grecką grecką boginią zemsty, sprawiedliwości i przeznaczenia. Wyraz ten (pisany małą literą) jest też podniosłą nazwą sprawiedliwości – jak w poniższym fragmencie (w którym widnieje zapis od wielkiej litery): „Niewiele pomaga świętemu Wojciechowi fakt, że w potocznej świadomości historycznej był zawsze uważany za Polaka (podobnie zresztą jak i Zygmunt August, będący wnukiem Habsburżanki, a synem Włoszki i pół-Litwina). Ta sama Nemezis dziejowa, która za umęczenie Apostoła Wiary pokarała Prusów wynarodowieniem i eksterminacją (mówiąc między nami, i Polacy przyłożyli do niej rękę), znów dała o sobie znać, tym razem skłaniając niektórych do krytyki łożenia krociowych sum «na promocję świętego Wojciecha»” (J. Tazbir, Silvia rerum historicarum; www.nkjp.pl). 

Przyznam, że w źródłach i materiałach, z których korzystałam, nie zetknęłam się z użyciem, o którym Pan pisze.


Z pozdrowieniami


Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
  1. 3.02.2023

    Znaczenie, o które pytał autor wiadomości, najwyraźniej pochodzi z języka angielskiego, gdzie „nemesis” często oznacza «groźnego wroga (a formidable and usually victorious rival or opponent wg definicji słownika Merriam Webster). Choć nienotowane jeszcze przez słowniki polskie, anglosaskie znaczenie zaczyna się pojawiać w potocznej polszczyźnie.

    Marta Szada
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego