Neologizm matronat został utworzony celowo – niejako w opozycji do funkcjonującego w polszczyźnie stosunkowo długo rzeczownika patronat, który ma dość ogólne znaczenie: ‘sprawowanie opieki nad czymś lub nad kimś’ (z łac. patrōnātus ‘w starożytnym Rzymie: instytucja opieki patrona nad wyzwoleńcem lub klientem’; od łac. patrōnus ‘protektor, patron’ +‎ -ātus), por. np. kolokacje: honorowy, medialny, merytoryczny, osobisty, specjalny patronat; pod patronatem burmistrza, marszałka województwa, ministra, premiera; patronat nad akcją, nad festiwalem, nad inicjatywą, nad jubileuszem, nad koncertem, nad konferencją, nad nagrodą, nad obchodami.

Wyraz patron, który w łacinie stanowił podstawę słowotwórczą patronatu, pochodzi bezpośrednio od łacińskiego rzeczownika pater (czyli ‘ojciec’) i ma związek etymologiczny z wyrazem patriarchat (łac. patriarcha, z gr. πατριάρχης, trb. patriárchēs ‘głowa rodu, patriarcha’). Aby odciąć się od tego rodzaju związków, organizacje feministyczne promują – jako żeńską alternatywę dla patronatu – określenie matronat. Jest ono utworzone na wzór patronatu od wyrazu matrona (z łac. mātrōna ‘kobieta zamężna, matka, żona’; od łac. māter ‘matka’), por. np.

• Magazyn „Kosmos dla Dziewczynek” objął matronatem medialnym wystawę „Elementarz empatii” w Centrum Dialogu.
• Mamy niezwykłą przyjemność objąć matronatem wydarzenie w ramach spotkań Klub Myśli Ekologicznej. Gościnią 89. spotkania będzie Dominika Lasota.
• Mamy przyjemność po raz kolejny objąć matronatem Studencki Festiwal Informatyczny.
• Warszawska Rada Kobiet może objąć matronatem wyżej wymienione przedsięwzięcia o charakterze niekomercyjnym lub wejść w skład komitetów honorowych.

Należy uznać, że omawiana tu innowacja jest do pewnego stopnia uzasadniona funkcjonalnie. Z tego też powodu nie uznamy jej za błąd. Jest przejawem egalitaryzacji pewnych określeń we współczesnym świecie i wyrazem dążności do precyzji, por. np.

• Objęcie inicjatywy patronatem/ matronatem ma charakter uznaniowy.

Czy nowa forma (wraz z nowym znaczeniem: ‘sprawowanie opieki nad czymś lub nad kimś przez kobietę’) się przyjmie i upowszechni – czas pokaże.

Dopuszczenie neologizmu matronat nie zakłada jednoczesnego i niejako automatycznego rozszerzania zakresu semantycznego rzeczownika matrona. Na razie nadal oznacza on w polszczyźnie ‘kobietę starszą, zachowującą się statecznie i dostojnie’.