Neologizm przymroczony
Dobry wieczór.
Słowo przymroczony w słownikach zdaje się nie występować. Czy jego użycie w tekstach publikowanych jest zatem poprawne? Intuicja podpowiada, że jego znaczenie byłoby podobne jak zamroczony, tylko że w mniejszym stopniu (analogicznie jak np. przymrużone – zmrużone [oczy]). Wydaje się, że przymroczony może być np. umysł (z braku snu), oczy (od dużego ciężaru), sportowiec (od wysiłku), pokój (od braku światła), świat, dusza czy serce (od zła).
Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę dużo światła
PZ
Neologizm przymroczony jest poprawnie utworzony pod względem słowotwórczym. Przedrostek przy- tworzy w polszczyźnie od przymiotników przymiotniki i przysłówki pochodne, oznaczające osłabienie jakiejś cechy lub zmniejszenie stopnia intensywności czegoś (por. przyciasny, przydługi, przygłupi, przyciężko, przymało). Wyraz jest również spotykany w uzusie, choć głównie w polszczyźnie kolokwialnej, por. np.
- Dostał solidnie i jest przymroczony, ale to jeszcze nie nokaut!
- Dostał w głowę. Miał prawo być trochę przymroczony.
- Dziś jest nieco gorzej. Majkel gorączkuje i generalnie jest nieco przymroczony środkami przeciwbólowymi.
- Postanowiłem napisać w końcu posta, bo albo jestem przymroczony umysłowo, albo coś jest ze mną nie tak.
- Robi się słaby, przymroczony i powolny.
- W piątej rundzie czułem, że jest przymroczony i nie mogłem stracić szansy.
- Walka była ciężka i niesłusznie przerwana przez sędziego. Nie dostałem żadnego ciosu, nie byłem przymroczony.
- Za kierownicą siedział przymroczony alkoholem kierowca.
- – Że ja do ciebie dzwoniłam niby?! – Mój przymroczony jeszcze piwnymi oparami umysł, nie umiał poskładać wszystkiego do kupy.
Wyraz przymroczony jest również używany w języku medycznym, por. np.
- Myślę, że to terazosyna może tak na niego działać. Znowu zachowuje się dziwnie i jest bardzo przymroczony.
- Na parkingu w pobliżu motelu, w stojącym samochodzie leży mężczyzna. Przytomny, przymroczony, podsypiający, mówi bez związku.
- Pacjent przymroczony. Drgawki. Zatrucie pochodnymi węglowodorów.
- Płukanie żołądka: Pacjent przymroczony → ułóż pacjenta na boku. Pacjent przytomny → płukanie możesz wykonać w pozycji siedzącej.
Powyższe przykłady wyraźnie wskazują, że omawiany tu neologizm powstał jako przejaw tendencji do precyzji: człowiek zamroczony traci prawie całkowicie świadomość w wyniku uderzenia, urazu, zatrucia, nadużycia alkoholu itd., podczas gdy osoba przymroczona traci tę świadomość tylko częściowo, w nieznacznym stopniu. Można przypuszczać, że neologizm ten utrzyma się w odmianach środowiskowych, w których obecnie funkcjonuje. Nie można też wykluczyć, że jeśli zwiększy się jego frekwencja tekstowa, trafi z czasem do polszczyzny ogólnej.
