Neologizm rywalizator
Dzień dobry, czy istnieje polski odpowiednik słowa competitive w znaczeniu osoby, która lubi rywalizację, ale w negatywnym znaczeniu. Taka, która nie potrafi odpuścić i zawsze musi wygrywać. Drugie pytanie — czy istnieje słowo rywalizator w języku polskim?
Zacznijmy od drugiego pytania. Rzeczownik rywalizator – rzadko, bo rzadko – ale występował i występuje nadal w polszczyźnie. W dawniejszych tekstach był synonimem rywala lub konkurenta – ‘mężczyzny zabiegającego jednocześnie z kimś innym o wzajemność kobiety’, por. np.
- – Dobrze, ależ pomyśl waćpanna, ja mam się prosić mojego rywalizatora? Kłaniać się? I to jeszcze przed kim! A jak zrekuzuje? (Deotyma, Panienka z okienka, 1893)
Współcześnie wyraz ten jest spotykany w stylu naukowym – przede wszystkim w tekstach z dziedziny nauk socjologicznych – jako określenie postawy społecznej wyrażającej się orientacją skrajnie indywidualistyczną i chęcią konkurowania z innymi za wszelką cenę (w opozycji do postaw altruistycznych i kooperacyjnych).
Czy zatem w tym kontekście można byłoby nazywać ‘osobę lubiącą rywalizację, nieumiejącą przegrywać i niepotrafiącą się pogodzić z porażką’ rywalizatorem? Zapewne tak. Bezwzględnie jednak taki neologizm należałoby przy pierwszym jego powołaniu w tekście opatrzyć stosowną definicją (objaśnieniem). Sama formacja słowotwórcza nie jest bowiem całkowicie przejrzysta. Wiadomo, że chodzi o osobę i o to, że konkuruje ona z kimś i o coś, ale ów aspekt niezdrowej rywalizacji nie będzie jasny dla odbiorcy.