Neosemantyzmy koncept, koncepcyjny
Dlaczego niektóre restauracje są nazywane konceptami? Co to znaczy? Spotkałem się też z określeniem „koncept gastronomiczny”. Żadna z def. słowa koncept mi nie pasuje. Zrozumiałbym, gdyby mówić o koncepcie gastronomicznym, który jest w fazie planowania, ale nie rozumiem co znaczy nazywanie konceptem działającej od dawna restauracji, np.:
„Będziecie mieli szansę stołować się w ponad 60 konceptach gastronomicznych”
„Właściciele ogłosili, że to już koniec konceptu na Szewskiej ze względu na problemy z pracownikami, a dokładniej ich brakiem.”
„W listopadzie i grudniu naliczyłem kolejnych 15 otwartych konceptów”
Chodzi mi o to, że tu koncept jest rzeczownikiem konkretnym, a nie abstrakcyjnym.
Neosemantyzacja rzeczownika koncept na gruncie polskim powstała najpewniej pod wpływem – chronologicznie wcześniejszego – skalkowania z angielszczyzny znaczenia przymiotnika koncepcyjny, stanowiącego przydawkę w wyrażeniach typu: concept store → pol. sklep/salon/butik koncepcyjny czy concept restaurant → pol. restauracja koncepcyjna. Przymiotnik koncepcyjny oznacza tu punkt handlowy bądź usługowy stworzony według czyjejś autorskiej myśli przewodniej. Miejsca takie oferują produkty bądź usługi zgodne z gustem lub smakiem właściciela. Mają stanowić alternatywę dla miejsc nastawionych na masowego klienta (jak np. galerie handlowe czy restauracje typu fast food). Tendencja do ekonomiczności środków językowych sprawiła, że z czasem dwuwyrazowe określenia uległy – niezgodnej z polskimi regułami słowotwórczymi – uniwerbizacji do postaci koncept w nowym, opisanym tu znaczeniu.
-
22.07.2023
Można dodać, że podobny proces zaszedł w słownictwie motoryzacyjnym, gdzie zwrot „samochód koncepcyjny” albo w skrócie „koncept” oznacza auto, które istnieje wyłącznie w formie projektu i nie jest przeznaczone do produkcji masowej. Projektanci wymyślają takie pojazdy jako swego rodzaju wprawkę przed stworzeniem prawdziwych modeli i często testują w nich na papierze (czy raczej dziś w programie graficznym) nowe rozwiązania i innowacje techniczne.
Tadeusz Tadla
