Nikt a żaden

Nikt a żaden
10.12.2017
10.12.2017
Jaka jest różnica między nikt a żaden oraz która forma jest poprawna: Nikt ze świadków nie pomógł czy Żaden ze świadków nie pomógł?
Nikt to zaimek rzeczowny, znaczy tyle co ‘żadna osoba’ – używamy go w funkcji rzeczownika. Żaden zaś to zaimek przymiotny, używany w funkcji przymiotnika, znaczący ‘ani jeden’. Na pewno wątpliwości nie budzi zdanie: Żaden ze świadków nie pomógł – wyraz żaden możemy bowiem zastąpić wyrażeniem ani jeden (Ani jeden ze świadków nie pomógł).

Kwalifikacja zdania Nikt ze świadków nie pomógł -nie jest jednoznaczna byłoby ono poprawne jedynie wtedy, gdyby nazwa świadkowie miała znaczenie kolektywne, czyli oznaczała grupę ludzi (jak np. rzeczownik klasa, grupa czy drużyna). Wówczas wyrażenie nikt ze świadków traktowalibyśmy jak np. konstrukcję nikt z klasy – ‘żadna osoba z…’. Jeśli jednak mamy na myśli sytuację, w której świadkowie stanowią przypadkowy zbiór osób, to zdanie Nikt ze świadków nie pomógł nie jest poprawne.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego