O telewidzach i jasnowidzach
Być może rozważaliście już Państwo poniższy problem; ja nadziałem się nań przed chwilą, kiedy pisałem list, w którym przyszła mi ochota użyć rodzaju żeńskiego od rzeczownika telewidz. „Jak słusznie zauważyła jedna z … telewidzów? telewidzek?” „Jak słusznie zauważył (zauwazyła?) jeden (jedna?) z telewidzów – Pani Kowalska?” Czuję nadciągajacy obłęd, więc proszę o szybką pomoc. (Rzecz chyba zresztą dotyczy tak samo każdego widza, jak i telewidza).
Z pozdrowieniami
Zbigniew Zawadzki
10.04.2001
10.04.2001
Wielce Szanowna Poradnio, Być może rozważaliście już Państwo poniższy problem; ja nadziałem się nań przed chwilą, kiedy pisałem list, w którym przyszła mi ochota użyć rodzaju żeńskiego od rzeczownika telewidz. „Jak słusznie zauważyła jedna z … telewidzów? telewidzek?” „Jak słusznie zauważył (zauwazyła?) jeden (jedna?) z telewidzów – Pani Kowalska?” Czuję nadciągajacy obłęd, więc proszę o szybką pomoc. (Rzecz chyba zresztą dotyczy tak samo każdego widza, jak i telewidza).
Z pozdrowieniami
Zbigniew Zawadzki
Słowa telewidz, krótkowidz, jasnowidz itp. nie mają odpowiednika żeńskiego, stąd kłopot, o którym Pan pisze. Rozwiązaniem mogłoby być: „Jak zauważył jeden z telewidzów, pani X…”. Gorzej, gdybyśmy nie chcieli zdradzać nazwiska tej osoby – trzeba wtedy podać inne sygnały „żeńskości”, np. „Jak zauważyła jedna z pań oglądających nasz program…”
W kwestiach „męsko-damskich” polszczyzna okazuje się czasem dziwnie bezradna. Nie wiadomo, jak nazywa się kobieta-ksiądz ani jak zwracać się do niej. Nie ma nazw żeńskich dla wielu tradycyjnie męskich zawodów i funkcji, rzadziej na odwrót – np. jak nazwać mężczyznę, który jest prządką, przedszkolanką albo hostessą? W tym ostatnim wypadku odpowiednie byłoby chyba słowo host, pozostające w analogii do pary steward – stewardesa.
W kwestiach „męsko-damskich” polszczyzna okazuje się czasem dziwnie bezradna. Nie wiadomo, jak nazywa się kobieta-ksiądz ani jak zwracać się do niej. Nie ma nazw żeńskich dla wielu tradycyjnie męskich zawodów i funkcji, rzadziej na odwrót – np. jak nazwać mężczyznę, który jest prządką, przedszkolanką albo hostessą? W tym ostatnim wypadku odpowiednie byłoby chyba słowo host, pozostające w analogii do pary steward – stewardesa.
Mirosław Bańko
