Odczytywanie daty zapisanej cyfrowo

Odczytywanie daty zapisanej cyfrowo

9.07.2023
9.07.2023

Dzień dobry,

chciałem zapytać o poprawną wymowę dat. Czy dla przykładowej daty 30.06.2023 istnieją inne dopuszczalne formy wymowy oprócz: „trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku”?

Czy w powyższym można pominąć słowo „roku”?

Pozdrawiam i życzę dobrego dnia.

W dacie nazwa miesiąca ma zawsze formę dopełniacza, por. np.

  • 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca (nie: *czerwiec) dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).

Sposób odczytania liczebnika odnoszącego się do dnia zależy jednak od kontekstu zdania, por. np.

  • Wczoraj był 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
  • To było 30.06.2023 r. (= trzydziestego czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
  • Wróciliśmy po 30.06.2023 r. (= trzydziestym czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
  • To się wydarzyło przed 30.06.2023 r. (= trzydziestym czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).

Ponadto sposób odczytania dnia w dacie podlega ograniczeniom kontekstowym w sytuacji, gdy data zapisana cyfrowo stanowi odpowiedź na pytanie. W odpowiedzi na pytanie: Który dziś jest? podajemy liczebnik oznaczający dzień w formie mianownikowej, por.

   – Który dziś jest?

   – 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).


Z kolei w odpowiedzi na pytanie: Kiedy, którego to jest, to było, to będzie? podajemy liczebnik oznaczający dzień w formie dopełniaczowej, por.

   – Kiedy to się odbędzie?

   – 30.06.2023 r. (= trzydziestego czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).


Odczytanie liczebników wieloczłonowych stanowiących oznaczenie roku także podlega rozmaitym ograniczeniom. Jeśli wszystkie składniki roku są niezerowe (np. 1999 r.), to tysiące i setki przyjmują postać liczebników głównych (por. tysiąc dziewięćset), a dziesiątki i jednostki – postać liczebników porządkowych (por. dziewięćdziesiąty dziewiąty). W takiej sytuacji tylko dziesiątki i jednostki odmieniają się przez przypadki, por. np.

  • 1999 r. (= tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty dziewiąty rok), ale: w 1999 r. (= w tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym dziewiątym roku).

Setki stają się liczebnikami porządkowymi tylko wtedy, gdy po nich nie następuje dziesiątka ani jednostka, por. np.

  • 1900 r. (= tysiąc dziewięćsetny rok); w 1900 r. (= w tysiąc dziewięćsetnym roku).

Analogicznie tysiące stają się liczebnikami porządkowymi tylko wtedy, gdy po nich nie następuje setka, dziesiątka ani jednostka, por. np.

  • 2000 r. (= dwutysięczny rok); w 2000 r. (= w dwutysięcznym roku).

Jeżeli w dziesiątkach lub jednostkach w zapisie cyfrowym mamy zero, to wówczas odmieniamy tylko jeden (niezerowy) składnik, por. np.

  • 1410 r. (= tysiąc czterysta dziesiąty rok); w 1410 r. (= w tysiąc czterysta dziesiątym roku);
  • 2001 r. (= dwa tysiące pierwszy rok); w 2001 r. (= w dwa tysiące pierwszym roku).

Jeśli w zapisie występuje po dacie określenie rok (lub jego skrót), należy je odczytać, bo taka była wola piszącego. Jeśli tego określenia nie ma, także należy to przy głośnym odczytywaniu uszanować.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego