Odczytywanie daty zapisanej cyfrowo
Dzień dobry,
chciałem zapytać o poprawną wymowę dat. Czy dla przykładowej daty 30.06.2023 istnieją inne dopuszczalne formy wymowy oprócz: „trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku”?
Czy w powyższym można pominąć słowo „roku”?
Pozdrawiam i życzę dobrego dnia.
W dacie nazwa miesiąca ma zawsze formę dopełniacza, por. np.
- 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca (nie: *czerwiec) dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).
Sposób odczytania liczebnika odnoszącego się do dnia zależy jednak od kontekstu zdania, por. np.
- Wczoraj był 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
- To było 30.06.2023 r. (= trzydziestego czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
- Wróciliśmy po 30.06.2023 r. (= trzydziestym czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku),
- To się wydarzyło przed 30.06.2023 r. (= trzydziestym czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).
Ponadto sposób odczytania dnia w dacie podlega ograniczeniom kontekstowym w sytuacji, gdy data zapisana cyfrowo stanowi odpowiedź na pytanie. W odpowiedzi na pytanie: Który dziś jest? podajemy liczebnik oznaczający dzień w formie mianownikowej, por.
– Który dziś jest?
– 30.06.2023 r. (= trzydziesty czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).
Z kolei w odpowiedzi na pytanie: Kiedy, którego to jest, to było, to będzie? podajemy liczebnik oznaczający dzień w formie dopełniaczowej, por.
– Kiedy to się odbędzie?
– 30.06.2023 r. (= trzydziestego czerwca dwa tysiące dwudziestego trzeciego roku).
Odczytanie liczebników wieloczłonowych stanowiących oznaczenie roku także podlega rozmaitym ograniczeniom. Jeśli wszystkie składniki roku są niezerowe (np. 1999 r.), to tysiące i setki przyjmują postać liczebników głównych (por. tysiąc dziewięćset), a dziesiątki i jednostki – postać liczebników porządkowych (por. dziewięćdziesiąty dziewiąty). W takiej sytuacji tylko dziesiątki i jednostki odmieniają się przez przypadki, por. np.
- 1999 r. (= tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąty dziewiąty rok), ale: w 1999 r. (= w tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątym dziewiątym roku).
Setki stają się liczebnikami porządkowymi tylko wtedy, gdy po nich nie następuje dziesiątka ani jednostka, por. np.
- 1900 r. (= tysiąc dziewięćsetny rok); w 1900 r. (= w tysiąc dziewięćsetnym roku).
Analogicznie tysiące stają się liczebnikami porządkowymi tylko wtedy, gdy po nich nie następuje setka, dziesiątka ani jednostka, por. np.
- 2000 r. (= dwutysięczny rok); w 2000 r. (= w dwutysięcznym roku).
Jeżeli w dziesiątkach lub jednostkach w zapisie cyfrowym mamy zero, to wówczas odmieniamy tylko jeden (niezerowy) składnik, por. np.
- 1410 r. (= tysiąc czterysta dziesiąty rok); w 1410 r. (= w tysiąc czterysta dziesiątym roku);
- 2001 r. (= dwa tysiące pierwszy rok); w 2001 r. (= w dwa tysiące pierwszym roku).
Jeśli w zapisie występuje po dacie określenie rok (lub jego skrót), należy je odczytać, bo taka była wola piszącego. Jeśli tego określenia nie ma, także należy to przy głośnym odczytywaniu uszanować.