Odmiana nazw toruńskich osiedli

Odmiana nazw toruńskich osiedli

24.02.2023
24.02.2023

Nazwy regionów w narzędniku.

Droga Poradnio, w narzędniku używamy nazw niektórych regionów w następującej formie: mieszkam w Kieleckiem, mieszkam w Mazowieckiem, w Świętokrzyskiem padał deszcz itp. Czy charakterystyczne końcówki: -em można też stosować wtedy, gdy mówimy o miejskich osiedlach? Na przykład w Toruniu mamy osiedle Bydgoskie, Jakubskie, Mokre. Czy poprawnie powiemy zatem: za Bydgoskiem jest granica miasta, na Jakubskiem jest dużo domów, cała rodzina mieszka na Mokrem? Z szacunkiem

Starą końcówkę -em w narzędniku i miejscowniku zachowują dawne rzeczownikowe nazwy miejscowe rodzaju nijakiego, zakończone w mianowniku na -e i mające odmianę przymiotnikową. Dotyczy to zasadniczo jedno- i dwuczłonowych nazw miejscowości, por. np. w Zakopanem, w Wysokiem Mazowieckiem, oraz nazw regionów (często pojęciowo ekwiwalentnych nazwom województwa lub powiatu), por. np. w Katowickiem, w Lubelskiem. Natomiast przymiotniki wchodzące w skład nazw osiedli mają zasadniczo w narzędniku i miejscowniku końcówkę -im/-ym, por. np. na osiedlu Bydgoskim, na osiedlu Jakubskim, na osiedlu Słonecznym. Elipsa określenia rodzajowego w postaci rzeczownika pospolitego osiedle nic tu nie zmienia pod względem fleksyjnym, por. za Bydgoskim jest granica miasta, na Jakubskim jest dużo domów. Nieco odmienny jest status ojkonimu osiedle Mokre, który utworzony jest od nazwy dawnej wsi (Wielkie Mokre i Małe Mokre) włączonej na początku XX w. do Torunia. Jak pokazuje analiza uzusu, w tym wypadku formy narzędnika i miejscownika mają końcówki oboczne, por. na osiedlu Mokrym albo na osiedlu Mokrem, przy czym forma z końcówką właściwą dla nazwy dawnej wsi jest około dwudziestokrotnie rzadsza.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego