Odmiana nazwisk zakończonych na -el

Odmiana nazwisk zakończonych na -el

23.12.2023
23.12.2023

Szanowni Państwo,

jaki jest dopełniacz nazwisk zakończonych na -el (np. Mendel, Pendel, Surtel, Wedel - Mendla czy Mendela itd.)?

Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest prosta. O odmianie decyduje to, czy nazwisko jest polskie, czy obce, czy polskie nazwisko jest tożsame z rzeczownikiem pospolitym oraz czy nazwisko obce jest odpowiednio długo i często używane, by się zaadaptować na poziomie fleksyjnym.

Nazwiska polskie zakończone na -el, jeśli tylko w równobrzmiących z nimi rzeczownikach pospolitych tracą w odmianie samogłoskę -e-, odmieniane są z opuszczeniem jej w przypadkach zależnych, np.

  • Dekiel, D. Dekla (nie: *Dekiela),
  • Wróbel, D. Wróbla (nie: *Wróbela).

W nazwiskach Polaków o postaci nietożsamej z rzeczownikiem pospolitym najczęściej w przypadkach zależnych zachowuje się -e-, np.

  • Korbel, D. Korbela,
  • Lelewel, D. Lelewela,
  • Pendel, D. Pendela.

W nazwiskach pochodzenia obcego o zachowaniu lub opuszczeniu -e- w odmianie decyduje najczęściej stopień adaptacji nazwiska w języku polskim. Nazwiska mające na gruncie polskim dłuższą tradycję na ogół tracą w odmianie -e-, np.

  • Hegel, D. Hegla,
  • Mendel, D. Mendla,
  • Wedel, D. Wedla.

Nazwiska nie dość ugruntowane w polskiej tradycji językowej najczęściej zachowują -e- w odmianie, np.

  • Cromwell, D. Cromwella,
  • Kinkel, D. Kinkela,
  • Orwell, D. Orwella.

Są też w końcu nazwiska, które – niezależnie od podanych wyżej czynników – mają odmianę oboczną, por. np.

  • Surtel, D. Surtla albo Surtela.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego