Odmieniamy Intiego i Huitzilopochtliego

Odmieniamy Intiego i Huitzilopochtliego
13.12.2019
13.12.2019
Szanowni Państwo,
czytałem ostatnio u cywilizacjach Nowego Świata, ale po angielsku, więc nasunęło się mi pytanie odnośnie polskiej fleksji imion bóstw takich jak Inti czy Huitzilopochtli.
Czy powinno się to dalej odmieniać D. Intiego, Huitzilopochtliego C. Intiemu, Huitzilopochtliemu B. Intiego, Huitzilopochtliego N. z Intim, z Huitzilopochtlim Msc. (o) Intim, (o) Huitzilopochtlim?
Z poważaniem,
Andrzej
Do przywołanych w pytaniu nazw bóstw można odnieść ogólną regułę mówiącą, że nazwy własne osobowe zakończone na -i odmieniamy w liczbie pojedynczej jak przymiotniki. Zasada ta zawiera dodatkowe zastrzeżenie, które mówi, że w nazwach zakończonych w wymowie na -li opuszczamy niewymawianą literę -i przed końcówkami -ego, -emu, por. np. Bacciarelli, ale: Bacciarellego; Bacciarellemu.
Niestety diabeł tkwi w szczegółach. Nazwy azteckie nie do końca przypominają w formie brzmieniowej nazwy własne osobowe włoskie, do których przede wszystkim odnosi się przywołana na początku reguła. Kłopot sprawia nazwa Huitzilopochtli, której oryginalna wymowa zapisywana jest międzynarodowym alfabetem fonetycznym IPA w następujący sposób: [wiʦiloˈpoːʧtɬi]. Przed końcowym -i występuje obca polskiemu systemowi fonetyczno-fonologicznemu spółgłoska boczna zwarto-szczelinowa dziąsłowa bezdźwięczna [tɬ]. Niewątpliwie nie jest to głoska [l], o której wspomina norma. Być może właśnie dlatego w uzusie stosunkowo często spotykamy następujący zapis odmiany: Huitzilopochtliego, Huitzilopochtliemu, m.in. w internetowej wersji encyklopedii PWN, por.

Coatlicue […] matka cudownie poczętego boga Huitzilopochtliego.

Jeśliby jednak przyjąć, że w wyniku adaptacji fonetyczno-fonologicznej na gruncie polskim dochodzi do swoistego uproszczenia oryginalnej wymowy i zamiast spółgłoski [tɬ] mamy dwie oddzielne głoski [t] i [l] (por. [łic-ilopocztli]), to wówczas dopuszczalny byłby następujący zapis odmiany: Huitzilopochtlego, Huitzilopochtlemu.
Na pewno błędem w zapisie odmiany jest stosowanie apostrofu (np. nie: Huitzilopochtli’ego).
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego