Ogólne określenia ilości

Ogólne określenia ilości

30.01.2024
22.01.2024

Szanowni Państwo!

Czy określenia „większość” i „niektóre” są synonimami, mają takie samo znaczenie, można ich używać zamiennie? Jestem pewien, że nie, ale stykam się z osobami, które mają zdanie odmienne od mojego.

Z poważaniem - Dociekliwy

Wyrazy większość i niektóry stanowią ogólne określenia ilości. Nie są jednak synonimami. Rzeczownik większość oznacza ‘większą liczebnie część danej zbiorowości, danej grupy rzeczy, zjawisk lub osób’. Liczba jakichś obiektów, określanych tym wyrazem, musi stanowić więcej niż połowę całości. Tymczasem zaimek przymiotny niektóry ogranicza odniesienie tego, o czym jest mowa, do mniejszej części klasy obiektów.

Adam Wolański
  1. 30.01.2024

    Niektórzy oznacza, że nie wszyscy. Czy określa mniejszość, czy większość: Niektórzy ludzie jedzą mięso, a niektórzy nie. Niektórzy ludzie palą papierosy, a niektórzy nie — czy zdania te są prawidłowe? 

    Janek Kowalski
  2. 30.01.2024

    Szanowny Panie,

    tak, przywołane wypowiedzenia są poprawne. Wyraz niektóry może pełnić różne funkcje w zdaniach. Jako zaimek przymiotny może się odnosić do mniejszej klasy obiektów, o których jest mowa w zdaniu, por. np. Przedstawił swoją narzeczoną jedynie niektórym kolegom. Ale może też występować w użyciu rzeczownikowym. Oznacza wówczas ludzi bliżej nieokreślonych (jakichś) bez wskazywania tego, czy stanowią oni mniejszość, czy też większość grupy, por. Z niektórymi rozmawiał codziennie, z innymi od czasu do czasu. W tym znaczeniu wyraz niektórzy tworzy sfrazeologizowany związek wyrazowy: niektórzy robią coś, a niektórzy coś innego. W tym wypadku również nie orzeka się o liczebności danej grupy w kategoriach większości bądź mniejszości, por. Niektórzy twierdzili, że jest bardzo mądry, niektórzy zaś uważali go za półgłówka (= Jedni twierdzili, że jest bardzo mądry, a drudzy uważali go za półgłówka albo Pewni ludzie twierdzili, że jest bardzo mądry, a inni uważali go za półgłówka).

    Łączę pozdrowienia

    Adam Wolański
  3. 30.01.2024

    ,,Nazajutrz niektórzy z gości się rozjechali, zostali niektórzy" Kras. Podstoli 187 za PWN Doroszewski. Czy większość gości się rozjechała czy większość została?

    Janek Kowalski
  4. 30.01.2024

    Szanowny Panie,

    w przytoczonym obecnie przykładzie wyraz, o który Pan pytał w swoim pierwszym liście do naszej Poradni, nie jest zaimkiem przymiotnym ani nie stanowi ogólnego określenia ilości. Przywołane przez Pana zdanie ilustruje sfrazeologizowany związek wyrazowy: niektórzy zrobili coś, a inni/ a drudzy, a niektórzy zrobili coś innego. W związku tym wyraz niektórzy (niektóre) występuje w funkcji rzeczownikowej i oznacza bliżej nieokreśloną grupę ludzi stanowiącą jakąś część pewnej całości. Zdania, w których się ten związek wyrazowy pojawia, w ogóle nie określają liczebności jakiejś grupy w kategoriach większości bądź mniejszości. Celem zdania: Nazajutrz niektórzy z gości się rozjechali, zostali niektórzy nie jest poinformowanie odbiorcy, czy większość gości się rozjechała, czy też większość została. Zdanie to mówi tylko, że nie wszyscy się rozjechali, ponieważ jakaś część gości pozostała.

    Łączę pozdrowienia. 

    Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego