Określenie człon w słownikowych definicjach strukturalnych

Określenie człon w słownikowych definicjach strukturalnych

28.01.2024
28.01.2024

Szanowni Państwo,

w SJP PWN pierwsze wyrazy definicji haseł „czerwono-” i „bio-” zaczynają się od słów „pierwszy człon...”. Wydawało mi się do niedawna, że pierwsze człony ogółem liczą się jako przedrostki, jednak spotkałam się z opinią, że przedrostkiem jest jedynie drugi z nich (nie ma bowiem podstawy słowotwórczej w polszczyźnie), pierwszy zaś jest tematem słowotwórczym (od podstawy „czerwony”). Jak to właściwie jest z tą klasyfikacją -- czy jedno i drugie możemy zaliczyć do przedrostków?

Z góry dziękuję za odpowiedź.

Rzeczownik człon w tego rodzaju definicjach strukturalnych oznacza ogólnie ‘część wyrazu’. Część taka może być zarówno morfemem leksykalnym (por. np. czerwono- w wyrazie złożonym czerwonoskóry, który składa się z dwóch rdzeni – w tym wypadku tożsamych z tematem słowotwórczym – oraz międzyrostka -o-), jak i morfemem słowotwórczym, czyli przedrostkiem, międzyrostkiem lub przyrostkiem (por. np. przedrostek bio- w wyrazie biopaliwo).

Należy przy tym pamiętać, że rdzeń wyrazu nie zawsze jest tożsamy z tematem słowotwórczym, np. w wyrazie przymrozek wyróżnia się rdzeń -mroz- oraz temat słowotwórczy przymroz-.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego