Opuszka – opuszek

Opuszka – opuszek
19.12.2015
19.12.2015
Chciałbym zapytać, jakie jest stanowisko językoznawców normatywistów wobec formy (ten) opuszek. Dostępne mi słowniki języka polskiego i poprawnej polszczyzny notują wyłącznie formę (ta) opuszka, nie wypowiadając się w ogóle na temat wariantu męskiego, ale choćby w Narodowym Korpusie Języka Polskiego (podkorpus zrównoważony) znaleźć można wiele zaświadczeń formy męskiej w cytatach ze współczesnej literatury pięknej (także uznanych autorów, np. Ryszarda Kapuścińskiego czy Krystyny Kofty).
Ma Pan rację – korpus poświadcza użycia formy męskiej: (ten) opuszek, podobne rezultaty otrzymamy, gdy wpiszemy frazę opuszek palca w Google. Stają się więc opuszki tym, czym są rodzynki, kluski czy skwarki – rzeczownikiem z dwoma wariantami rodzajowymi (rodzynek / rodzynka, klusek / kluska, skwarek / skwarka). Dzieje się tak dlatego że częściej używa się form liczby mnogiej (opuszki palców), na których podstawie nie możemy rozpoznać rodzaju rzeczownika. W ten sam sposób tworzone są formy (błędne, trzeba podkreślić): *(ta) kafelka, *(ten) pomarańcz.
Sądzę, że odczucie dotyczące akceptowalności każdej z tych form jest inne – na pewno *(ta) kafelka i *(ten) pomarańcz są błędne. Czy (ten) opuszek także? Liczba użyć tej formy i ich charakter zdają się kazać sądzić, że zyskała ona już częściową akceptację. Gdybym miała ją opisywać pod względem normatywnym, uznałabym, że jest poprawna w normie użytkowej, czyli w języku mniej starannym, podczas gdy ta opuszka jest formą wzorcową, najstaranniejszą.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego