Orzeczenie przy podmiocie liczebnikowo-rzeczownikowym
Myślę, że poprawne jest użycie liczby pojedynczej / mnogiej czasownika JEST w zdaniach:
- JEST nas 21 osób
- SĄ nas 22 (23,24) osoby
- JEST nas 25 (26,27,28,29,30) osób
Czy mam rację ? Nigdzie nie mogłem znaleźć wyjaśnienia dlaczego użycie JEST / SĄ zależy w ten sposób od liczebnika.
Z góry dziękuję
Piotr
Tak, ma Pan rację. Reguły składniowe – jeśli chodzi o grupy liczebnikowo-rzeczownikowe w funkcji podmiotu – są dość złożone.
Jeśli rzeczownik określany liczebnikiem występuje w funkcji podmiotu, przybiera – zależnie od liczebnika – formę mianownika lub dopełniacza. Z mianownikiem łączą się liczebniki 2, 3, 4 we wszystkich rodzajach (np. dwie panie, dwaj panowie, dwa mieszkania), przy czym rzeczowniki męskoosobowe tworzą oboczne konstrukcje dopełniaczowe (por. dwóch panów, trzech chłopców, czterech kolegów). Pozostałe liczebniki, a więc liczebniki od 5 do 19, okrągłe dziesiątki i setki od 20 do 900 oraz liczebniki wielowyrazowe zakończone na 5–9 i 1 łączą się z rzeczownikiem w dopełniaczu (np. pięciu panów, dwadzieścia pań, sto krzeseł, pięćdziesiąt sześć tygodni).
Przy wyborze formy orzeczenia dla podmiotu złożonego z liczebnika i rzeczownika obowiązują następujące zasady:
- jeżeli rzeczownik występuje w mianowniku, orzeczenie ma formę liczby mnogiej, por. są nas 2, 3, 4 osoby; 22, 23, 24 osoby zostały zaproszone;
- jeżeli rzeczownik występuje w dopełniaczu, orzeczenie ma formę liczby pojedynczej rodzaju nijakiego, por. jest nas 21 osób; 25, 26, 27, 28, 29, 30 osób zostało zaproszonych.
