Panie (były?) prezydencie!

Panie (były?) prezydencie!
6.10.2010
6.10.2010
Szanowni Państwo,
pełnienie urzędu prezydenta w Polsce jest ograniczone w czasie. Mimo to po upływie kadencji zwracamy się do byłych prezydentów per panie prezydencie. Czy poza prezydentem są jeszcze takie stanowiska których zwyczajowo wciąż używamy w tytułowaniu, nawet po upływie kadencji?
Łącząc pozdrowienia
Tomasz Romaniuk
Do form zwracania się do adresata (tzw. form adresatywnych), mówiących o zajmowanych przez niego stanowiskach i pełnionych funkcjach w przeszłości, należą przede wszystkim – oprócz wymienionego w liście panie prezydenciepanie premierze, panie ministrze, panie marszałku, panie pośle, panie senatorze, panie ambasadorze. Ogólnie można powiedzieć, że dotyczy to wszystkich stanowisk (zarówno pełnionych przez mężczyzn, jak i przez kobiety, por. pani minister, pani poseł itp.) – zwłaszcza państwowych – które cieszą się dużym społecznym prestiżem. Jeżeli w danym środowisku z prestiżem wiąże się stanowisko dyrektora czy kierownika, można do omawianych form adresatywnych zaliczyć również formy panie dyrektorze i panie kierowniku.
Należy pamiętać, że używanie powyższych form jest eleganckie, ale nie bezwzględnie obowiązkowe. Na przykład w komunikacji masowej do Lecha Wałęsy niektórzy dziennikarze zwracają się panie prezydencie, a niektórzy proszę pana. Aleksander Kwaśniewski najczęściej jest tytułowany panie prezydencie, znacznie rzadziej używana jest forma proszę pana. Każda decyzja nadawcy w tym względzie ma rzecz jasna swoją motywację.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na to, że jeśli dana osoba pełniła w przeszłości kilka prestiżowych funkcji, należy obecnie zwracać się do niej przy użyciu formy odpowiadającej funkcji najbardziej prestiżowej. Jeżeli ktoś był i ministrem, i wicepremierem, stosowna będzie forma panie premierze (forma adresatywna panie wicepremierze itp. – jak wiadomo – nie istnieje).
Małgorzata Marcjanik, prof., UW
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego