Pgoda idzie pod jedną świnią

Pgoda idzie pod jedną świnią
4.06.2009
4.06.2009
Witam,
w jednej z powieści Jana Piepki (kaszubski pisarz) spotkałam się z określeniem Pogoda idzie pod jedną świnią. Zstanawima się, skąd autor mógł zaczerpnąć taki zwrot. Dziękuję za odpowiedź.
Pozdrawiam,
Kamila Schachtschneider
Przytoczonego w pytaniu frazeologizmu Pogoda idzie pod jedną świnią nie notują słowniki języka polskiego, nie znalazł się on również w kartotece Słownika gwar polskich IJP PAN. Pochodzenie autora książki, który użył tej frazy, każe jej szukać przede wszystkim w kaszubszczyźnie. Frazeologia kaszubska jest bogato reprezentowana w Słowniku gwar kaszubskich ks. Bernarda Sychty, a także wnikliwie opracowana przez Jerzego Tredera. Zwierzęta – jak pisze Treder w pracy Frazeologia kaszubska a wierzenia i zwyczaje na tle porównawczym (Wejherowo 1989, s. 26) – „otaczano kultem, a najwięcej jego śladów przetrwało w bajkach, podaniach i wierzeniach, również we frazeologii. […] Najwięcej interesujących nas tutaj frazeologizmów zawiera nazwy zwierząt domowych (kot, pies, koń), mniej zaś żyjących dziko (lis, zając)”. We frazeologii kaszubskiej związanej ze zjawiskami atmosferycznymi świnia nie występuje (znane jest tylko wyrażenie swinie gówno na określenie wiru powietrznego przed burzą). Świnia we frazeologii, wierzeniach, magii kaszubskiej nie pojawia się tak często jak kot, pies czy koń (np. czôrnô swinia wlazła w piec ‘palenisko wygasło’; czôrnô swinia go wybodła (mu sę objawiła) ‘o człowieku, który cierpi biedę’; chto ze swiniami legô, teho svinie zjedzą; sczesce, że swinia ni mô rogów, bo by ludzi bodła; jedze jak diôbeł na kulawe swini ‘ktoś jedzie wolno’; ty wierę nie beł doma, kiej Pan Bóg wstyd rozdôwôł, le swinie pas ‘o człowieku bezwstydnym’; słychac jak swinia na grzmot ‘o człowieku ciekawym: nastawiać ucha’). Być może Pogoda idzie pod jedną świnią jest kalką na przykład niemieckiego idiomu. Niestety, nie udało się tego potwierdzić w dostępnych mi współczesnych i historycznych słownikach języka niemieckiego.
Barbara Grabka, IJP PAN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego