„Ponadosobowe” użycie form 2. os. l.poj.

„Ponadosobowe” użycie form 2. os. l.poj.

24.02.2024
24.02.2024

Dzień dobry, chciałam się zapytać, czy można używać drugiej osoby liczby pojedynczej w opowiadaniu o ogólnych zagadnieniach? Przykład: powiedziałam koleżance, że nie mogę się doczekać, kiedy zmienię kolor paznokci. Na co ona mi odpowiedziała: „Czasami tak jest z kolorami, że nie czujesz się w nich dobrze. To trochę jak z ubraniami, niektórych kolorów nie nosisz, bo wiesz, że nie wyglądają dobrze na tobie”. Koleżanka użyła drugiej osoby liczby pojedynczej. Jej wypowiedź nie dotyczyła dokładnie mojej osoby. Nie miała na myśli, że to ja na pewno wyglądam źle w danym kolorze, tylko chodziło jej o poszczególny przypadek, że tak się czasem zdarza. Czy to forma poprawna w mówieniu o ogóle?

Nie stanowi błędu wypowiedź o charakterze niejako „ponadosobowym” (uniwersalnym), której nadawca – zamiast używać właściwych dla tego rodzaju sytuacji czasowników w trzeciej osobie (3. os. oznacza kontekst aktu mowy, niebędący nadawcą ani odbiorcą) lub też bezosobowych form czasowników z się (typu: mówi się, czyta się) – stosuje formy drugiej osoby, por. np.

  • Gdy kupujesz nowe spodnie, to nie chciałabyś ich poplamić następnego dnia (zamiast: Gdy się kupi nowe spodnie, to nie chciałoby się ich poplamić następnego dnia).
  • Niektórych kolorów nie nosisz, bo wiesz, że nie wyglądają dobrze na tobie (zamiast: Niektórych kolorów się nie nosi, bo człowiek wie, że nie wyglądają dobrze na nim).
  • Żyłeś sobie spokojnie, aż tu nagle dostałeś wezwanie do Wojskowej Komisji Uzupełnień (zamiast: Żył sobie człowiek spokojnie, aż tu nagle dostaje wezwanie do Wojskowej Komisji Uzupełnień).

Formy 2. os. l.poj. oddziałują silniej na odbiorcę, są bowiem właściwe dla tekstów perswazyjnych i instruktażowych.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego