Psałterz Dawidów i Worek Judaszów
6.03.2010
6.03.2010
Jak powinno się odmieniać staropolskie tytuły Psałterz Dawidów i Worek Judaszów? Czy dawna forma przymiotnika dzierżawczego podlega deklinacji?W nazwie Psałterz Dawidów drugi człon to przymiotnik dzierżawczy, będący pozostałością dawnej, rzeczownikowej odmiany przymiotników. Dziś oddalibyśmy go słowem Dawidowy. Całą nazwę zaś odmieniamy dziś następująco: M. Psałterz Dawidów, D. Psałterza Dawidowego, C. Psałterzowi Dawidowemu, B. Psałterz Dawidów, N. Psałterzem Dawidowym, Ms. (o) Psałterzu Dawidowym. Z Workiem Judaszowym (nie Workiem Judaszów) jest analogicznie.
Reliktem dawnej rzeczownikowej odmiany przymiotników są dziś także niektóre nazwy miejscowe, np. Sulechów i Sulejów, pochodzące od imion Sulech i Sulej i mające znaczenie dzierżawcze, a więc 'Sulechowy' i 'Sulejowy' (w domyśle: gród). Gdybyśmy dziś chcieli odmieniać słowo Dawidów po staremu, to musielibyśmy je odmieniać tak, jak wyżej wymienione nazwy miejscowe, np. Psałterza Dawidowa, Psałterzem Dawidowem. Uprościliśmy sobie jednak zadanie i tylko w mianowniku i bierniku zachowujemy formę reliktową, a pozostałe przypadki tworzymy według deklinacji przymiotnikowej.
Reliktem dawnej rzeczownikowej odmiany przymiotników są dziś także niektóre nazwy miejscowe, np. Sulechów i Sulejów, pochodzące od imion Sulech i Sulej i mające znaczenie dzierżawcze, a więc 'Sulechowy' i 'Sulejowy' (w domyśle: gród). Gdybyśmy dziś chcieli odmieniać słowo Dawidów po staremu, to musielibyśmy je odmieniać tak, jak wyżej wymienione nazwy miejscowe, np. Psałterza Dawidowa, Psałterzem Dawidowem. Uprościliśmy sobie jednak zadanie i tylko w mianowniku i bierniku zachowujemy formę reliktową, a pozostałe przypadki tworzymy według deklinacji przymiotnikowej.
Mirosław Bańko, PWN