Raczej przecinek…

Raczej przecinek…
28.09.2016
28.09.2016
Szanowni Państwo,
czy poprawna jest konstrukcja: Wybierasz się do Kasi, racja? czy raczej Wybierasz się do Kasi. Racja? (nie chodzi mi o konkretne słowo, można je zamienić na: Hę? Tak? Serio? itd.). A jeśli obie są możliwe, to w jakich przypadkach się je stosuje?

Z wyrazami szacunku
Czytelnik
Wchodzą w grę obydwa warianty zapisu przytoczonych wypowiedzeń: Wybierasz się Kasi, racja? oraz Wybierasz się do Kasi. Racja? W pierwszym wypadku mamy do czynienia ze zwykłym zdaniem pytającym, w drugim – ze zdaniem oznajmującym (stwierdzeniem) Wybierasz się do Kasi i z rzeczownikiem racja użytym w formie pytajnej. Jak widać, inna jest nie tylko strona ortograficzno-interpunkcyjna całego wypowiedzenia, ale przede wszystkim sposób jego wymówienia.
Przecinek po Kasi i słowo racja nie wpływają raczej na intonację wznoszącą całości, możemy to zrobić właściwie w sposób ciągły, na końcu z antykadencją (wzniesieniem głosu). Kropka po Kasi kończąca zdanie oznajmujące zmienia sytuację: wyznacza już na pewno kadencję (obserwujemy spadek głosu). Stwierdzamy jedynie coś, gdyż domyślamy się tego czegoś (Wybierasz się Kasi), ale po chwili chcemy się upewnić i pytamy: Racja? (to skrót dłuższej konstrukcji Czy mam rację?).
Jak widać, wypowiedzenie o takim samym składzie wyrazów – wskutek odmiennej intonacji – raz może być pytające, a raz oznajmujące. Na co dzień spotykamy się zwykle z pierwszym wariantem omawianego wypowiedzenia, drugi bywa raczej charakterystyczny dla stylu książkowego. Prościej jednak byłoby chyba powiedzieć lub napisać: Czy wybierasz się do Kasi?
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego