Rozbiór zdania
Marta
18.12.2018
18.12.2018
Dobry wieczór, jestem mamą ósmoklasistki. Przygotowujemy się do egzaminu ósmoklasisty i nie potrafimy zmierzyć się z rozbiorem składniowym zdania: Według legendy smok był mieszkańcem jamy podwawelskiej. Wiem, że Państwo nie rozwiązują zadań, ale żaden z moich znajomych polonistów nie jest pewien, Facebook też nie pomógł, a portali typu sciaga.pl nie darzę zaufaniem. Według legendy jest okolicznikiem, ale jakim? Podwawelskiej jest przydawką, ale czy przymiotnikową czy przyimkową? Marta
Szanowna Pani,
jednym z powodów, dla których nie rozwiązujemy zadań domowych, jest ten, że w dydaktyce szkolnej i uniwersyteckiej funkcjonują – na równych prawach – różne koncepcje opisu języka, co sprawia, że aby udzielić jednoznacznej odpowiedzi na dane pytanie, czasem trzeba poprzedzić ją wykładem wyjaśniającym wszystkie zagadnienia teoretyczne.
Mam wrażenie, że podobnie jest w opisywanym przez Panią wypadku. Wyrażenie według legendy można interpretować dwojako. Po pierwsze, można je uznać (a moim zdaniem – należy je uznać) za element wtrącony (o czym świadczy choćby to, że gdyby je umieścić w środku zdania, to zostałoby wydzielone z obu stron przecinkami: Smok, według legendy, był mieszkańcem jamy podwawelskiej). Wówczas zaklasyfikujemy je jako wyrażenie poza związkami w zdaniu – nie będzie więc okolicznikiem ani żadną inną częścią zdania. Po drugie, można je zinterpretować (choć moim zdaniem jest to bardzo naciągane) jako okolicznik akcesoryjny, wskazujący na okoliczności towarzyszące.
Jeśli zaś chodzi o element podwawelski, to tu nie ma wątpliwości. Podwawelski (podobnie jak nadmorski, podwodny, podmiejski, przydrożny itd.) to przymiotnik, a zatem w analizowanym zdaniu jest przydawką przymiotną. Przydawką przyimkową byłoby wyrażenie pod Wawelem (podobnie jak nad morzem, pod wodą, pod miastem, przy drodze itd.).
Życzę córce powodzenia na egzaminie, współczując konieczności mierzenia się z ogromem szczegółów teoretycznych.
Z pozdrowieniami
jednym z powodów, dla których nie rozwiązujemy zadań domowych, jest ten, że w dydaktyce szkolnej i uniwersyteckiej funkcjonują – na równych prawach – różne koncepcje opisu języka, co sprawia, że aby udzielić jednoznacznej odpowiedzi na dane pytanie, czasem trzeba poprzedzić ją wykładem wyjaśniającym wszystkie zagadnienia teoretyczne.
Mam wrażenie, że podobnie jest w opisywanym przez Panią wypadku. Wyrażenie według legendy można interpretować dwojako. Po pierwsze, można je uznać (a moim zdaniem – należy je uznać) za element wtrącony (o czym świadczy choćby to, że gdyby je umieścić w środku zdania, to zostałoby wydzielone z obu stron przecinkami: Smok, według legendy, był mieszkańcem jamy podwawelskiej). Wówczas zaklasyfikujemy je jako wyrażenie poza związkami w zdaniu – nie będzie więc okolicznikiem ani żadną inną częścią zdania. Po drugie, można je zinterpretować (choć moim zdaniem jest to bardzo naciągane) jako okolicznik akcesoryjny, wskazujący na okoliczności towarzyszące.
Jeśli zaś chodzi o element podwawelski, to tu nie ma wątpliwości. Podwawelski (podobnie jak nadmorski, podwodny, podmiejski, przydrożny itd.) to przymiotnik, a zatem w analizowanym zdaniu jest przydawką przymiotną. Przydawką przyimkową byłoby wyrażenie pod Wawelem (podobnie jak nad morzem, pod wodą, pod miastem, przy drodze itd.).
Życzę córce powodzenia na egzaminie, współczując konieczności mierzenia się z ogromem szczegółów teoretycznych.
Z pozdrowieniami
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
