Sanhedryn i nie-Żyd
2. Jak powinno się określać członka innego niż mojżeszowe wyznania?
a)nie-Żyd
b)nie-żyd
c)nieżyd
9.01.2002
9.01.2002
1. Jak się powinno pisać słowo sanhedryn, dużą czy małą literą? W Nowym słowniku ortograficznym PWN (Warszawa 1999) pisane jest małą literą. Dużą literą słowo to zaczyna się we wszystkich dostępnych mi materiałach religioznawczych, a mianowicie: Anna Świderkówna – Rozmowy o Biblii, PWN Warszawa 2000; Peter Occhigrosso – Sekty Religie Wyznania, Muza SA Warszawa 1999; Konig Waldenfels – Leksykon Religii, Verbinum Warszawa 1997. 2. Jak powinno się określać członka innego niż mojżeszowe wyznania?
a)nie-Żyd
b)nie-żyd
c)nieżyd
ad 1. Nie tylko słowniki piszą Sanhedryn małą literą, ale i PWN-owskie encyklopedie. Ma Pan jednak rację, że zwyczaj językowy przemawia za użyciem tu wielkiej litery. A co na to przepisy ortograficzne? W świetle przepisów należałoby chyba stosować pisownię dwojaką: Sanhedryn, gdy chodzi o Wysoką Radę, żydowską instytucję religijną i sądowniczą działającą w Judei od III w. pne. do I w. ne., oraz sanhedryn, gdy chodzi o każde z rabinackich kolegiów działających później do IV w. ne. Dziękujemy za zwrócenie nam uwagi na to słowo. Spróbujemy opracować je lepiej w nowym wydaniu słownika ortograficznego.
ad 2. Ściśle biorąc, należałoby pisać nieżyd, idąc za przepisem, który mówi, że małą literą pisze się nazwy wyznawców, a wielką literą nazwy narodowości. Jednak w przypadku Żydów granica między wyznaniem a narodowością jest często trudna do przeprowadzenia. Dlatego już w Słowniku wyrazów kłopotliwych (1994) zachęcaliśmy czytelników, aby w sytuacjach wątpliwych używali raczej wielkiej litery niż małej. Aby zaprzeczyć rzeczownik pisany wielką literą, używa się łącznika. Tak więc pisownia nie-Żyd, oznaczająca przede wszystkim osobę narodowości nieżydowskiej, może być – naszym zdaniem – stosowana też w odniesieniu do osób wyznania niemojżeszowego.
ad 2. Ściśle biorąc, należałoby pisać nieżyd, idąc za przepisem, który mówi, że małą literą pisze się nazwy wyznawców, a wielką literą nazwy narodowości. Jednak w przypadku Żydów granica między wyznaniem a narodowością jest często trudna do przeprowadzenia. Dlatego już w Słowniku wyrazów kłopotliwych (1994) zachęcaliśmy czytelników, aby w sytuacjach wątpliwych używali raczej wielkiej litery niż małej. Aby zaprzeczyć rzeczownik pisany wielką literą, używa się łącznika. Tak więc pisownia nie-Żyd, oznaczająca przede wszystkim osobę narodowości nieżydowskiej, może być – naszym zdaniem – stosowana też w odniesieniu do osób wyznania niemojżeszowego.
Mirosław Bańko
