Schemat składniowy czasownika kupować

Schemat składniowy czasownika kupować

10.10.2022
10.10.2022

Dzień dobry!

Jak poprawnie powiedzieć: Czy nie powinniśmy kupić jakiegoś chleba? Czy – Czy nie powinniśmy kupić jakiś chleb? Kiedy używać biernika, a kiedy dopełniacza w połączeniu z czasownikiem „kupić”?

Mamy tu do czynienia z dwoma zagadnieniami. Po pierwsze, czasownik kupić – kupować ma zasadniczo rząd biernikowy. Jeśli jednak zdanie twierdzące z dopełnieniem w bierniku zamieniamy na przeczące, zamiast biernika musimy użyć dopełniacza, por. np.

  • Kupię chleb, ale: Nie kupię chleba.
  • Powinieneś kupić chleb, ale: Nie powinieneś kupować chleba.

Zasada ta obowiązuje niezależnie od szyku zdania, tzn. niezależnie od tego, czy dopełnienie stoi przed czasownikiem, czy po nim, por. np.

  • Nie kupiłem chleba oraz Chleba nie kupiłem.

Po drugie, po czasowniku kupić – kupować można w zdaniu twierdzącym użyć – zamiast biernika – dopełniacza (tzw. partytywnego), aby podkreślić, że ktoś kupuje pewną ilość czegoś – część, a nie całość, por. np.

  • Musimy kupić na jutro chleba (w zn. ‘trochę’).
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego