Schemat składniowy czasownika kupować
Dzień dobry!
Jak poprawnie powiedzieć: Czy nie powinniśmy kupić jakiegoś chleba? Czy – Czy nie powinniśmy kupić jakiś chleb? Kiedy używać biernika, a kiedy dopełniacza w połączeniu z czasownikiem „kupić”?
Mamy tu do czynienia z dwoma zagadnieniami. Po pierwsze, czasownik kupić – kupować ma zasadniczo rząd biernikowy. Jeśli jednak zdanie twierdzące z dopełnieniem w bierniku zamieniamy na przeczące, zamiast biernika musimy użyć dopełniacza, por. np.
- Kupię chleb, ale: Nie kupię chleba.
- Powinieneś kupić chleb, ale: Nie powinieneś kupować chleba.
Zasada ta obowiązuje niezależnie od szyku zdania, tzn. niezależnie od tego, czy dopełnienie stoi przed czasownikiem, czy po nim, por. np.
- Nie kupiłem chleba oraz Chleba nie kupiłem.
Po drugie, po czasowniku kupić – kupować można w zdaniu twierdzącym użyć – zamiast biernika – dopełniacza (tzw. partytywnego), aby podkreślić, że ktoś kupuje pewną ilość czegoś – część, a nie całość, por. np.
- Musimy kupić na jutro chleba (w zn. ‘trochę’).