Składnia liczebników głównych

Składnia liczebników głównych

17.06.2023
17.06.2023

Dziewięć na dziesięć studentek nosiło okulary.

Czy to zdanie jest poprawne? Jak brzmiałoby w wersji „cztery na pięć"?

Dziękuję

D.

Liczebniki główne od pięciu wzwyż wymagają rzeczownika w dopełniaczu, por. dziewięć, dziesięć [kogo? czego?] studentek. Z kolei orzeczenie przy liczebnikach jednowyrazowych od pięciu wzwyż ma formę liczby pojedynczej, a w czasie przeszłym i trybie warunkowym przybiera rodzaj nijaki, por. dziewięć, dziesięć studentek [co robiło?] nosi/ nosiło/ nosiłoby. Tymczasem liczebniki główne od jeden do cztery (z wyjątkiem form męskoosobowych: dwóch, trzech, czterech) tworzą z rzeczownikami związek zgody, a podmioty mają orzeczenia zależne od liczebnika, por. np. jedna studentka nosi/ nosiła/ nosiłaby, dwie, trzy, cztery studentki noszą/ nosiły/ nosiłyby.

Opisane powyżej kwestie składniowe sprawiają, że należy unikać konstrukcji: {cztery na pięć + rzecz. typu: studentka + czas. typu: nosić}, ponieważ nie da się w tym wypadku właściwie uzgodnić ani formy rzeczownika (por. cztery studentki, ale: pięć studentek), ani orzeczenia (por. cztery studentki nosiły, ale: pięć studentek nosiło).

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego