Requiescat in pace brzmi popularna inskrypcja nagrobna, mająca swoje źródło w łacińskim przekładzie Psalmów. Łacińskie pace to miejscownik od pax 'pokój', całość jest zwykle tłumaczona na polski słowami: „Niech spoczywa w pokoju”.
Chodzi tu oczywiście o pokój jako stan ducha, nie o pomieszczenie w domu. To drugie znaczenie rozwinęło się z pierwszego na zasadzie metonimii, a konkretnie na tej podstawie, że w pokoju (pomieszczeniu) można było zażywać pokoju (spokoju, odpoczynku).
„Spoczywaj w spokoju” ma w polskim internecie, jak przed chwilą sprawdziłem, kilkadziesiąt tysięcy wystąpień – trzy razy mniej niż „Spoczywaj w pokoju”, ale i tak dużo. Liczba ta sugeruje, że pokój w dawnym znaczeniu 'spokój' jest dziś słowem niezrozumiałym i tradycyjny zwrot wiele osób poprawia, aby nadać mu sens. Sprawdziłem, że drugi z przytoczonych przez Pana wariantów występuje też w popularnej kiedyś antologii Łacina na co dzień (Czesław Jędraszko, wyd. 5. 1980). Potrzeba modernizacji dawnego wyrażenia nie jest więc całkiem nowa.
Jeśli ktoś chce, aby podniosłej treści towarzyszyła uświęcona tradycją forma, niech mówi: „Spoczywaj w pokoju”. Jeśli natomiast ktoś się obawia, że pokój będzie rozumiany mylnie, niech sięgnie po nowszą postać zwrotu. Rozsądnie czyni właściciel pewnego zakładu kamieniarskiego, który w swojej witrynie internetowej umieścił listę zwrotów do wyboru, w tym oba przez Pana wymienione.