Szyk członów w formach czasu przyszłego złożonego

Szyk członów w formach czasu przyszłego złożonego

10.06.2024
10.06.2024

Szanowni Państwo. Kiedyś uważano, że błędem jest pisanie np. czytał będę, a jedynie dopuszczano formy: czytać będę, będę czytać lub będę czytał, czyli czasownik w formie osobowej nie mógł występować przed słowem posiłkowym być w odpowiedniej osobie. Chciałbym zapytać o powód, dlaczego uważało się czytał będę za niepoprawne i czy się coś zmieniło w tej kwestii.

Dawniej w ogóle obowiązywał wyłącznie szyk: czasownik posiłkowy plus bezokolicznik albo formy 3. osoby czasu przeszłego odpowiedniego rodzaju i liczby (tzw. drugi imiesłów przeszły), por. np. będę czekać albo będę czekał/ będę czekała (nie: czekać będę, czekał będę/ czekała będę). W najstarszych poradnikach językowych znajdziemy bowiem przestrogi przed umieszczaniem słowa posiłkowego na drugim miejscu. Z czasem zaczęto dopuszczać dowolny szyk obu członów w wypadku konstrukcji z bezokolicznikiem (np. Słownik poprawnej polszczyzny pod red. W. Doroszewskiego), por. np. będę pracować albo pracować będę, albo będę pracował/będę pracowała (nie: pracował będę/pracowała będę). Dopuszczenie tego obocznego szyku w wypadku konstrukcji z bezokolicznikiem wynikało przede wszystkim z uzusu spotykanego w tekstach pisanych.

Obecnie norma wzorcowa dopuszcza, aby słowo posiłkowe było umieszczane zarówno przed bezokolicznikiem lub przed formą rodzajową, jak i po bezokoliczniku czy po formie rodzajowej.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego