Tajemniczy szmons

Tajemniczy szmons

21.09.2021
21.07.2021

Szanowni Państwo,

nieżyjący już dziennikarz muzyczny Radia Lublin, Jerzy Janiszewski, napisał w latach 80. opublikowaną na łamach „Kuriera Lubelskiego” historię zespołu Budka Suflera, w której kilka razy użył wyrazu szmons, np. byle szmons zachodni miał nieograniczony dostęp do anteny lub „przypadkowy holenderski hit (szmons) bardziej olśnił paru krajowych krytyków aniżeli plantatorów tulipanów”. Co ten wyraz dokładnie oznacza i skąd się wywodzi?


Z wyrazami szacunku

Piotr Michałowski

Szanowny Panie,

niestety, nie udało mi się ustalić ani znaczenia, ani (tym bardziej) pochodzenia wyrazu szmons. Może Czytelnicy pomogą?


Z pozdrowieniami

Porada opublikowana: 21.07.2021

Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
  1. 21.09.2021

    Dodam jeszcze, że wyraz ten pojawia się również we fragmencie tekstu utworu Budki Suflera „Czas wielkiej wody”, którego autorem jest Bogdan Olewicz: „jednodniowych szmonsów król / niech tandetą gasi ból / idąc w niepamięć”. Wprawdzie na stronach internetowych odpowiedni fragment jest przytoczony inaczej („jednodniowy szmelcu król...”), ale moim zdaniem jest to błąd kogoś, kto spisywał tekst ze słuchu i nie znał tego słowa, więc próbował oddać je czymś podobnie brzmiącym. Zresztą przesłuchałem kilka wykonań tego utworu (w tym jedno koncertowe) i nie ulega wątpliwości, że Krzysztof Cugowski śpiewa o „szmonsach”.

    Dopisek opublikowany: 14.09.2021

    Piotr Michałowski
  2. 21.09.2021

    Według mnie etymologii określenia szmons należy poszukiwać w języku jidysz, w którym występuje wyraz szmonce oznaczający ‘głupotę, bzdurę, błahostkę, nonsens’, a w węższym rozumieniu 'dowcip, kawał'. W numerze 260 „Naszego Przeglądu” (dziennika polskiej przedwojennej mniejszości żydowskiej), z datą 22 września 1931 roku, znalazłem taki oto fragment, potwierdzający poniekąd moje przypuszczenie: – Nie rozumie pan, że światowe wstrząsy ekonomiczne… – Wstrząsy – szmonsy!… przerwał p. Buchhaendler – co mnie to obchodzi! Pamięta pan, niedawno był krach marki niemieckiej!

    Z pozdrowieniami

    Patrycjusz Pilawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego