„Tak!” dla precyzji i poprawności

„Tak!” dla precyzji i poprawności

5.10.2022
5.10.2022

Dzień dobry, zamierzam nadać przygotowywanej książce tytuł „Tak dla fotografii. Tak dla sztuki”. Mam jednak wątpliwość. Czy nie pachnie to rusycyzmen. Może lepiej byłoby „Tak fotografii. Tak sztuce”. Dziękuję za konsultację.

Zenon

Przyimek dla może w polszczyźnie – wraz z użytym po nim rzeczownikiem – komunikować cel określonych działań lub wyznaczać obiekt odniesienia komunikowanego sądu, o których mowa w wypowiedzeniu. Nie ma zatem błędu w sformułowaniach typu: Tak dla fotografii. Tak dla sztuki; Tak dla wolności! Nie dla przemocy!; Tak dla bezpieczeństwa. Nie dla czadu. Konstrukcje te są również przejrzyste znaczeniowo.

Większe kontrowersje poprawnościowe budzi natomiast wyrażenie: Tak fotografii. Tak sztuce. Wynika z niego, że partykuła tak tworzy z rzeczownikiem związek rządu i narzuca mu określoną formę przypadkową (w tym wypadku celownik). A tak się w polszczyźnie nie dzieje. Partykuły to wyrazy niesamodzielne, które pełnią w wypowiedzeniu funkcje pomocnicze. Owszem, można w tekstach spotkać PODOBNE frazy, ale mają one formę zdań, w których orzeczenie narzuca określony przypadek rzeczownikowemu dopełnieniu, por. np. Powiedz TAK sztuce; Wojnie mówimy NIE. Oczywiście, ktoś mógłby powiedzieć, że w takich hasłowych sformułowaniach możliwe jest opuszczenie elementu czasownikowego. Jednakże taka elipsa czyni komunikat z jednej strony niepoprawnym pod względem składniowym, z drugiej – mniej precyzyjnym znaczeniowo.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego