TeX i LateX

TeX i LateX
18.06.2007
18.06.2007
Witam!
Mam kłopot z odmianą przez przypadki słów LaTeX i TeX (komputerowe systemy składu tekstu). W przypadku słowa TeX, który jest skrótem od greckiego technika, odmiana powinna przebiegać jak w przypadku skrótów (D. TeXa, C. TeXowi). Natomiast LaTeX jest skrótowcem od Lamport TeX i odmiana powinna być jak w przypadku skrótowców (D. LaTeX-a, C. LaTeX-owi). Rodzi to problemy, gdyż niby podobne wyrazy inaczej się odmieniają. Więc jak odmieniać te dwa wyrazy?
W wydanych przez WNT polskich tłumaczeniach podstawowych książek na ten temat przypadki zależne obu nazw pisane są z łącznikiem. Osobiście nic nie mam jednak przeciwko konsekwentnemu pisaniu ich bez łącznika, obie można moim zdaniem traktować jak nazwy własne czy firmowe (czy ktoś o samochodzie pisze fiat-a?), zwłaszcza że TeX jest rzeczywiście zarejestowany jako znak handlowy (trademark) Amerykańskiego Towarzystwa Matematycznego.
Nazwa TeX rzeczywiście pochodzi od greckiego słowa, ale nie jest skrótem w sensie polskich przepisów ortograficznych. Po pierwsze, zapis TeX nie jest właściwą nazwą, lecz transkrypcją, bo rekomendowana jej forma jako drugi element zawiera obniżone duże E, a litery T i X są dosunięte i częściowo na E nachodzą. Po drugie, jeśli to skrót, to od czego? Na pewno nie od słowa technika, bo wtedy mielibyśmy tech. Jeśli zaś od słowa greckiego, to trzeba by uznać, że ten skrót zawiera co najmniej dwie litery greckie i że każdy tekst poświęcony tym systemom jest pisany mieszaniną alfabetu łacińskiego i greckiego…
Traktowanie słowa LaTeX jako skrótowca też wydaje się naciągane. Jest to w najlepszym razie „półskrótowiec”, bo drugi człon nie ulega zmianie, i to on moim zdaniem decyduje o charakterze całości. W konsekwencji nie ulega dla mnie wątpliwości, że WNT postępuje słusznie, pisząc przypadki zależne obu słów w identyczny sposób.
Janusz Bień, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego