Utrapienie z liczebnikami wielowyrazowymi

Utrapienie z liczebnikami wielowyrazowymi

24.04.2024
24.04.2024

Dzień dobry,

trapi mnie ostatnio odmiana liczebników zbiorowych. Czy poprawną formą byłoby „,Nie miała tysiąca pięćdziesięciorga dwojga kociąt” czy też „Nie miała tysiąc pięćdziesięciorga dwojga kociąt”


Pozdrawiam serdecznie

— Flawia

Szanowna Pani,

jak pokazują przytoczone zdania, to tak naprawdę przedmiotem Pani utrapień nie jest odmiana liczebników zbiorowych, lecz fleksja liczebników wielowyrazowych.

Liczebniki zbiorowe wskazują na liczbę obiektów (osób, zwierząt, przedmiotów) w przedziale od 2 do 99. W przywołanych przykładach liczebnikiem zbiorowym jest zatem tylko pięćdziesięcioro dwoje (kociąt). Liczebnik ten jest poprawnie odmieniony (por. nie miała pięćdziesięciorga dwojga kociąt). Tysiące (oraz w tym wypadku „zerowe” setki) są w całym tym wielowyrazowym określeniu liczebnikami głównymi, por. tysiąc [pięćdziesięcioro dwoje (kociąt)], tysiąc sto [pięćdziesięcioro dwoje (kociąt)].

Wzorowa odmiana liczebników wielowyrazowych – głównych i mieszanych (z członem w formie liczebnika zbiorowego) – wymaga deklinowania WSZYSTKICH elementów składowych. Powiemy zatem i napiszemy:

  • Nie miała tysiąca pięćdziesięciorga dwojga kociąt.

W normie użytkowej dopuszczalne jest – ze względów praktycznych – nieodmienianie liczebników oznaczających setki oraz wyrazów oznaczających pojedyncze tysiące, miliony, miliardy, por.

  • Nie miała tysiąc pięćdziesięciorga dwojga kociąt.
  • Rozmawiali o tysiąc trzysta dwudziestu siedmiu chłopcach.

Nie możemy jednak nigdy rezygnować z odmiany następujących członów liczebników wielowyrazowych:

  • liczebników oznaczających dziesiątki i jednostki, np. Przyglądał się dziewięćset dwadzieściorgu czworgu kurczętom;
  • dwóch ostatnich, np. Dysponuje trzema tysiącami cieląt.

Na koniec należy też odnotować, że w normie potocznej w wypadku obiektów, do których stosujemy liczebniki zbiorowe, formę tę może przyjąć tylko ostatni człon liczebnika wielowyrazowego, por. trzydzieści sześcioro rozbitków (wzorcowo: trzydzieścioro sześcioro rozbitków).

Łączę pozdrowienia

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego