Użycie zaimków wskazujących
Dzień dobry, czy w zdaniu: "Wkrótce po opisaniu sieci grzybowych zaobserwowano, że za ich pośrednictwem rośliny przesyłają między sobą węgiel, fosfor, azot czy wodę, co sugeruje, że mogą one odgrywać istotną rolę ekologiczną", zaimek "one" jest użyty poprawnie? Podobnie, czy w zdaniu: "Opisano tu opowiada twórcy pod kątem jego wielowątkowości", zaimek "jego" jest w porządku? Z logicznego punktu widzenia nie ma wątpliwości, że pierwszy odnosi się on do "sieci grzybowych", a drugi do "opowiadania", ale składniowo mogłyby odnosić się w pierwszym przypadku zarówno do sieci, jak i do roślin; a w drugim: zarówno do opowiadania, jak i do twórcy. Czy więc w tej wersji te zdania są poprawne, czy nie?
Podstawowym warunkiem poprawnego użycia tego rodzaju zaimków wskazujących jest możliwość odnoszenia ich do jednego tylko wyrazu w zdaniu pojedynczym bądź w zdaniu nadrzędnym. Zaimek odnosi się najczęściej do rzeczownika ostatniego w zdaniu i musi zgadzać się z tym rzeczownikiem pod względem liczby i rodzaju. Możliwe jest też odniesienie zaimka nie do ostatniego, lecz do najważniejszego wyrazu w grupie złożonej z kilku rzeczowników, ale wtedy liczba i rodzaj zaimka muszą jednoznacznie wskazywać na związek z tym właśnie wyrazem. Warunku jednoznaczności nie spełniają natomiast zdania, w których występuje więcej niż jeden rzeczownik mający ten sam rodzaj i liczbę co zaimek. Z sytuacją taką mamy do czynienia w przytoczonych w pytaniu wypowiedzeniach. W celu ich ujednoznacznienia należy je przeredagować, por. np.
- Wkrótce po opisaniu sieci grzybowych zaobserwowano, że za ich pośrednictwem rośliny przesyłają między sobą węgiel, fosfor, azot czy wodę. Sugeruje to, że sieci te mogą odgrywać istotną rolę ekologiczną.
- Opisano tu opowiadanie twórcy. Skupiono się na wielowątkowości utworu.
