Vanish
przed chwilą trafiłam w telewizji na reklamę, w której zaradna pani domu stosuje i dodaje do prania Vanisha. Jakoś bardzo mnie ta odmiana razi, ale może można stosować właśnie tego Vanisha, a niekoniecznie tylko ten Vanish?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
9.03.2012
9.03.2012
Szanowni Państwo, przed chwilą trafiłam w telewizji na reklamę, w której zaradna pani domu stosuje i dodaje do prania Vanisha. Jakoś bardzo mnie ta odmiana razi, ale może można stosować właśnie tego Vanisha, a niekoniecznie tylko ten Vanish?
Z góry dziękuję za odpowiedź.
Dopełniacz brzmi Vanisha, znajdziemy go zarówno na stronie internetowej producenta (w dziale Pytania czytamy m.in.: „Czy mogę używać Vanisha do…?”), jak i w Słowniku sloganów reklamowych M. Spychalskiej i M. Hołoty („Slogan Vanisha z lat dziewięćdziesiątych jest…”, s. 190). Biernik powinien w zasadzie mieć formę Vanish, gdyż nazwa ta nie odnosi się do istoty żywej ani też nie pochodzi od nazwiska, lecz od angielskiego czasownika o znaczeniu 'zniknąć'. Inna rzecz, że w polszczyźnie, zwłaszcza potocznej, upowszechniają się bierniki na -a, rzeczowników nieżywotnych.
Zatrzymajmy się jeszcze przy konstrukcji zawartej w pytaniu – nie wiem, czy powtórzonej dokładnie za reklamą telewizyjną, czy tylko referującej tekst reklamowy Pani słowami. Chodzi o zdanie: „Zaradna pani domu stosuje i dodaje do prania Vanisha”. Czasownik dodawać, gdy mowa o jakiejś substancji, może łączyć się zarówno z biernikiem, jak i z dopełniaczem, zależnie od tego, czy mamy na myśli całą substancję, czy tylko pewną jej ilość, por. „Do prania dodaję wybielacz” (cały) i „Do prania dodaję wybielacza” (trochę). Czy to znaczy, że forma Vanisha w przytoczonym zdaniu w zasadzie może być dopełniaczem i nie niepokoić nas jako biernik? Niestety nie, gdyż wtedy zdanie byłoby niegramatyczne – jeden czasownik (stosować) rządziłby biernikiem, a drugi (dodawać) nierównokształtnym dopełniaczem, czyli sytuacja byłaby taka jak w zdaniu „Stosuję i dodaję wybielacza”. Jeśli nie godzimy się z takim wnioskiem, to musimy uznać, że słowo Vanisha w rozpatrywanym przykładzie jest biernikiem.
Telewizyjna reklama Vanisha to jednak nic w porównaniu z nagłówkiem z Gazety Wyborczej z 31 sierpnia 2007: „Wysłać buta”. Z artykułu o takim tytule nie wynika, aby tej innowacyjnej formy biernika użyto dla żartu lub prowokacji.
Na koniec prośba do czytelników znających na wylot zasady ortografii: proszę pozwolić, że nie odniosę się tu do par. [109] zasad pisowni WSO, a więc np. do tego, że słownik nie radzi do prania dodawać Napoleona, lecz tylko – jeśli ktoś bardzo chce – napoleona. Kwestię: Vanish czy vanish zostawmy sobie na inną okazję.
Zatrzymajmy się jeszcze przy konstrukcji zawartej w pytaniu – nie wiem, czy powtórzonej dokładnie za reklamą telewizyjną, czy tylko referującej tekst reklamowy Pani słowami. Chodzi o zdanie: „Zaradna pani domu stosuje i dodaje do prania Vanisha”. Czasownik dodawać, gdy mowa o jakiejś substancji, może łączyć się zarówno z biernikiem, jak i z dopełniaczem, zależnie od tego, czy mamy na myśli całą substancję, czy tylko pewną jej ilość, por. „Do prania dodaję wybielacz” (cały) i „Do prania dodaję wybielacza” (trochę). Czy to znaczy, że forma Vanisha w przytoczonym zdaniu w zasadzie może być dopełniaczem i nie niepokoić nas jako biernik? Niestety nie, gdyż wtedy zdanie byłoby niegramatyczne – jeden czasownik (stosować) rządziłby biernikiem, a drugi (dodawać) nierównokształtnym dopełniaczem, czyli sytuacja byłaby taka jak w zdaniu „Stosuję i dodaję wybielacza”. Jeśli nie godzimy się z takim wnioskiem, to musimy uznać, że słowo Vanisha w rozpatrywanym przykładzie jest biernikiem.
Telewizyjna reklama Vanisha to jednak nic w porównaniu z nagłówkiem z Gazety Wyborczej z 31 sierpnia 2007: „Wysłać buta”. Z artykułu o takim tytule nie wynika, aby tej innowacyjnej formy biernika użyto dla żartu lub prowokacji.
Na koniec prośba do czytelników znających na wylot zasady ortografii: proszę pozwolić, że nie odniosę się tu do par. [109] zasad pisowni WSO, a więc np. do tego, że słownik nie radzi do prania dodawać Napoleona, lecz tylko – jeśli ktoś bardzo chce – napoleona. Kwestię: Vanish czy vanish zostawmy sobie na inną okazję.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
