Wykrzykniki o charakterze onomatopeicznym
Dzień dobry,
zastanawia mnie geneza w języku polskim wykrzyknień takich jak ajajaj! oraz ojojoj!
Skąd one się wzięły? Nasuwa mi się podobieństwo do języka francuskiego w którym bardzo podobne wykrzyknienia występują, jednak nie mam pewności.
Przywołane w pytaniu wykrzykniki właściwe o charakterze dźwiękonaśladowczym – takie, jak ajajaj! czy ojojoj! – stanowią multiplikację form jednosylabowych aj! i oj! (por. ajajaj! ← aj! + aj! + aj!; ojojoj! ← oj! + oj! + oj!). Formy jednosylabowe pojawiają się już w zabytkach piśmienniczych z drugiej połowy XIV w. (aj!) i 1564 r. (oj!), czyli są w użyciu wcześniej, niż datuje się zacieśnienie związków politycznych Polski z Francją, których skutkiem były zapożyczenia francuskie w języku polskim. Wszystko wskazuje na to, że onomatopeje zostały przejęte z języka prasłowiańskiego, a ich genezy należy szukać w języku praindoeuropejskim lub nawet w tzw. protojęzykach mających charakter mowy wykrzyknieniowej. To z kolei tłumaczy fakt, że omawiana tu grupa wyrazów ma podobną formę i funkcje w wielu językach świata, por. np. onomatopeje imitujące szczekania psa w wybranych językach:
- afrykanerski: woef-woef lub keff-keff;
- chiński kantoński: wo-wo lub wow-wow;
- czeski: haff-haff;
- fiński: hau-hau lub vuh-vuh;
- hebrajski: hav-hav;
- łotewski: vau-vau;
- niemiecki: wuff-wuff lub vow-vow;
- ormiański: haf-haf;
- słowacki: haf-haf lub hau-hau;
- szwedzki: voff-voff lub vov-vov;
- turecki: hev-hev lub hav-hav;
- węgierski: vow-vow.