Wyłącznie nieunikniony

Wyłącznie nieunikniony
28.11.2017
28.11.2017
Wiem, że piszemy wyraz nieunikniony razem, ale czy jest możliwość pisania tego wyrazu oddzielnie bądź czy kiedyś dopuszczano pisanie oddzielnie?
Nie. Nieunikniony to przymiotnik o znaczeniu ‘nie do uniknięcia, taki, który musi się stać, który z pewnością się wydarzy; nieuchronny’, a partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia pisze się z przymiotnikami – jak wiadomo – łącznie. Nie wchodzi w tym wypadku w grę inna jej funkcja, czyli wprowadzająca przeciwstawienie, gdyż nie istnieje w polszczyźnie przymiotnik unikniony (nie unikniony, ale…). Zajrzałem z ciekawości (czy aby przed reformą ortografii z lat 1934–35 nie pisało się jednak nie unikniony…) do Słownika ortograficznego. Wskazówki pisowni polskiej i wątpliwości form gramatycznych Wydawnictwa Michała Arcta z 1916 roku. Wśród haseł z nie + wyraz zaczynający się od u- znalazł się przymiotnik nieunikniony (s. 381). Wątpliwość internautki (internauty?) bierze się prawdopodobnie z tego, że niektóre wyrazy kończące się na -ony pisało się jeszcze 20 lat temu rozdzielnie (np. nie uprawniony ‘przez kogoś do czegoś’, nie uprzedzony ‘którego nie uprzedzono’, nie uzasadniony ‘którego nie uzasadniono’). Było to możliwe dlatego, że formy uprawniony, uprzedzony, uzasadniony nie są przymiotnikami, ale imiesłowami przymiotnikowymi biernymi. Przed 1997 rokiem, kiedy chodziło ich cechę doraźną, czasownikową imiesłowów, zapisywało się je z przeczeniem nie rozdzielnie (vide Słownik ortograficzny języka polskiego wraz z zasadami pisowni i interpunkcji PWN, red. M. Szymczak, Warszawa 1986, s. 524-525).
Maciej Malinowski, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego