Wyrazy i wyrażenia z kołem

Wyrazy i wyrażenia z kołem
15.11.2019
15.11.2019
Czy mogę prosić o wyjaśnienie różnicy poniższych wyrażeń?
Wokoło
Wokół
Wkoło
W koło
Które jest poprawne mówiąc np. o bieganiu dookoła czegoś?

Z góry dziękuję.
Wokoło, wkoło i wokół są synonimami – każdy z nich występuje w dwóch funkcjach (jako przyimek i jako przysłówek) i w każdej z tych funkcji ma po kilka znaczeń odnoszących się, najogólniej mówiąc, do bycia ze wszystkich stron czegoś lub kogoś.
I tak, wokół, wkoło, wokoło jako przyimek (a więc część mowy niewystępująca samodzielnie, lecz zawsze łącząca się z rzeczownikiem lub zaimkiem) występują np. w zdaniach: Wkoło domu był ogród, Chodził wokół tej sprawy dwa tygodnie. Przysłówkami (czyli częścią mowy odpowiadającą na pytanie: gdzie?) są na przykład w zdaniach: Wokół były same ruiny, Wokoło nie było nikogo, Rozglądał się niepewnie wkoło. Natomiast wyrażenie w koło jest używane jako przysłówek i ma następujące znaczenia: 1. ‘dookoła siebie, dookoła swej osi’ (Walec obracał się w koło), 2. ‘po obwodzie koła’ (Pies obiegł dom w koło), 3. ‘na wszystkie strony, w różnych kierunkach’ (Rozejrzał się w koło), 4. ‘ciągle, nieustannie’ (Powtarzał w koło to samo) (definicje znaczeń i ilustracje przykładowe – na podstawie Wielkiego słownika języka polskiego ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych PWN).
Tak więc treść dotyczącą biegania dookoła czegoś można wyrazić przy użyciu pierwszych trzech wyrazów (Biegał wkoło domu, Biegał wokoło domu, Biegał wokół domu), a także (w funkcji przysłówka) – przy użyci wyrażenia w koło (Obiegł dom w koło).
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego