Za a poza
zdumiewa mnie maniera jednego z najpopularniejszych i najbardziej doświadczonych komentatorów sportowych w naszej telewizji. Chyba w każdej transmisji używa zwrotu X minut poza nami, gdy informuje, ile czasu gry już upłynęło. Zawsze wydawało mi się, że przyimek poza albo dotyczy położenia w przestrzeni, albo jest wyrazem bliskoznacznym do oprócz, ale nie ma nic wspólnego z określeniem czasu (wystarczy raczej za nami).
Czy moje przypuszczenia są trafne?
14.07.2016
14.07.2016
Szanowni Państwo,zdumiewa mnie maniera jednego z najpopularniejszych i najbardziej doświadczonych komentatorów sportowych w naszej telewizji. Chyba w każdej transmisji używa zwrotu X minut poza nami, gdy informuje, ile czasu gry już upłynęło. Zawsze wydawało mi się, że przyimek poza albo dotyczy położenia w przestrzeni, albo jest wyrazem bliskoznacznym do oprócz, ale nie ma nic wspólnego z określeniem czasu (wystarczy raczej za nami).
Czy moje przypuszczenia są trafne?
Tak, ma Pan całkowitą rację. Poza nie jest synonimem za. Za wskazuje na miejsce z tyłu czegoś lub kogoś (dom za płotem, ściana za szafą itd.), a takim metaforycznym „tyłem” jest czas, który upłynął, który mamy już jakby za sobą (por. też Miał za sobą 3 lata studiów). W zdaniach Ściana za szafą była pobrudzona i Za nami już 10 minut meczu przyimek za występuje w tej samej funkcji, przy czym w tym drugim – w sensie przenośnym.
Tak więc, jak nie powiemy Ściana poza szafą była pobrudzona, Miał poza sobą 3 lata studiów, tak samo nie powinniśmy mówić Poza nami już 10 minut meczu.
Tak więc, jak nie powiemy Ściana poza szafą była pobrudzona, Miał poza sobą 3 lata studiów, tak samo nie powinniśmy mówić Poza nami już 10 minut meczu.
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
