Zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym
mocno się zdziwiłem, kiedy przeczytałem niektóre tytuły rozdziałów w podręczniku do języka polskiego do klasy 7 dotyczące zdań złożonych podrzędnie. Otóż zostały one, moim zdaniem, sformułowane niepoprawnie, ponieważ brzmią następująco (tylko trzy przykłady):
Zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym
Zdania złożone z podrzędnym podmiotowym
Zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym.
nie rozumiem w tej konstrukcji, co to jest „podrzędnym dopełnieniowym” etc. Powinno chyba być „z podrzędnym dopełnieniem” lub „zdanie złożone podrzędnie dopełnieniowe”.
Serdecznie pozdrawiam
Michał
24.03.2020
24.03.2020
Szanowna Pani Profesor,mocno się zdziwiłem, kiedy przeczytałem niektóre tytuły rozdziałów w podręczniku do języka polskiego do klasy 7 dotyczące zdań złożonych podrzędnie. Otóż zostały one, moim zdaniem, sformułowane niepoprawnie, ponieważ brzmią następująco (tylko trzy przykłady):
Zdania złożone z podrzędnym dopełnieniowym
Zdania złożone z podrzędnym podmiotowym
Zdania złożone z podrzędnym okolicznikowym.
nie rozumiem w tej konstrukcji, co to jest „podrzędnym dopełnieniowym” etc. Powinno chyba być „z podrzędnym dopełnieniem” lub „zdanie złożone podrzędnie dopełnieniowe”.
Serdecznie pozdrawiam
Michał
Szanowny Panie,
w podręczniku nie ma błędu. Wyrażenie: zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym oznacza ‘zdanie złożone ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowym’. Chodzi o zdanie złożone (inaczej mówiąc – wypowiedzenie złożone, jednak tego terminu nie używa się, niestety, w dydaktyce szkolnej), którego elementem podrzędnym jest zdanie dopełnieniowe (np. Wiem, że lubisz morze – tu całość to zdanie, inaczej mówiąc: wypowiedzenie, złożone, a element że lubisz morze to zdanie podrzędne dopełnieniowe). Jak Pan zapewne zauważył, termin zdanie ma tu dwojakie znaczenie – raz oznacza całe wypowiedzenie złożone (czyli jednostkę zawierającą kilka orzeczeń), a raz tylko jeden element tego wypowiedzenia (czyli jeden element całego zdania złożonego). Aby uniknąć powtarzania słowa zdanie, mówi się skrótowo: zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym. Sama zresztą jestem zwolenniczką posługiwania się terminem wypowiedzenie w odniesieniu do całego zdania złożonego – wówczas powiedzielibyśmy wypowiedzenie złożone ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowymi.
W przywołanych przez Pana przykładach nie można było użyć terminów dopełnienie, przydawka itd., ponieważ one odnoszą się do części zdania pojedynczego, a nie do całych zdań. Inaczej mówiąc, w zdaniu (wypowiedzeniu) Przeczytał książkę, którą napisał jego wuj element którą napisał jego wuj jest zdaniem podrzędnym przydawkowym, natomiast przydawka występuje np. w zdaniu Przeczytał książkę napisaną przez wuja – jest nią element napisaną.
Z pozdrowieniami
w podręczniku nie ma błędu. Wyrażenie: zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym oznacza ‘zdanie złożone ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowym’. Chodzi o zdanie złożone (inaczej mówiąc – wypowiedzenie złożone, jednak tego terminu nie używa się, niestety, w dydaktyce szkolnej), którego elementem podrzędnym jest zdanie dopełnieniowe (np. Wiem, że lubisz morze – tu całość to zdanie, inaczej mówiąc: wypowiedzenie, złożone, a element że lubisz morze to zdanie podrzędne dopełnieniowe). Jak Pan zapewne zauważył, termin zdanie ma tu dwojakie znaczenie – raz oznacza całe wypowiedzenie złożone (czyli jednostkę zawierającą kilka orzeczeń), a raz tylko jeden element tego wypowiedzenia (czyli jeden element całego zdania złożonego). Aby uniknąć powtarzania słowa zdanie, mówi się skrótowo: zdanie złożone z podrzędnym dopełnieniowym. Sama zresztą jestem zwolenniczką posługiwania się terminem wypowiedzenie w odniesieniu do całego zdania złożonego – wówczas powiedzielibyśmy wypowiedzenie złożone ze zdaniem podrzędnym dopełnieniowymi.
W przywołanych przez Pana przykładach nie można było użyć terminów dopełnienie, przydawka itd., ponieważ one odnoszą się do części zdania pojedynczego, a nie do całych zdań. Inaczej mówiąc, w zdaniu (wypowiedzeniu) Przeczytał książkę, którą napisał jego wuj element którą napisał jego wuj jest zdaniem podrzędnym przydawkowym, natomiast przydawka występuje np. w zdaniu Przeczytał książkę napisaną przez wuja – jest nią element napisaną.
Z pozdrowieniami
Katarzyna Kłosińska, Uniwersytet Warszawski
