adres powitalny

adres powitalny
3.07.2009
3.07.2009
Droga Poradnio,
co myślisz o zwrocie adres powitalny, występującym jako określenie krótkiego wystąpienia otwierającego konferencję, zebranie, zgromadzenie itd., wygłaszanego przez jakąś ważną osobę, przewodniczącego, gościa honorowego itd.? Po angielsku – welcome address – czy to nie jest kalka z angielskiego? Czym to zastąpić? Czy radzisz unikać tego zwrotu?
Pozdrawiam,
Krystian Ignasiak
Drogi Krystianie,
adres – także w znaczeniu 'pismo zbiorowe', obecnym w polskich słownikach – to zapożyczenie z francuskiego, nie z angielskiego. Jest znane słownikom i choć figuruje tam z kwalifikatorem przestarz., można je znaleźć we współczesnych tekstach, np. „Wystosowano do cesarza adres, czyli pismo zbiorowe, domagając się m.in. odrębnego sejmu, wprowadzenia języka polskiego do szkół, urzędów i sądów, zniesienia pańszczyzny” (A. Dybkowska, J. Żaryn, M. Żaryn, Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności).
Znaczenie to ostatnio rozszerza swój zakres na wystąpienia ustne i np. adres powitalny, który dawniej można było wystosować, aby go adresaci czytali, dziś się wygłasza. Jest to innowacja mało upowszechniona, czego świadectwem to, że na zapytanie „wygłosił adres” wyszukiwarka Google odpowiada tylko kilkoma cytatami. Owszem, często zdarza się, że jakaś ważna osoba, np. prezydent lub biskup, wysyła pismo do uczestników kongresu, konferencji itp., które ktoś odczytuje w jej imieniu, ale o takim adresie nie mówimy zazwyczaj, że został wygłoszony, lecz że został wystosowany.
Mimo jeszcze małego upowszechnienia nowe znaczenie adresu jest wynikiem naturalnej ewolucji i odpowiedzią na potrzeby nowych czasów, w których słowa szybciej krążą między ludźmi niż kiedyś pisma zwane adresami. Adresu powitalnego niczym zastępować nie trzeba, ale jeśli chcesz, to można spróbować wyrazu powitanie lub ogólniejszych: mowa, przemowa, przemówienie. Efekt takiej zamiany w dużym stopniu zależy od kontekstu.
Poradnia
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego